Zamek w Zwoleniu
Zamek w Zwoleniu zbudowano w latach 1370-82 z inicjatywy króla Ludwika Węgierskiego na Słowacji i Węgrzech zwanego Wielkim. Ulokowany został na południe od miasta na niewielkim wzgórzu. Zastąpić miał trudno dostępny i skromnie wyposażony leżący nieopodal Pusty Zamek. Wznosząc zwoleński zamek położono główny nacisk na jego walory mieszkalne i reprezentacyjne. Składał się z czterech piętrowych skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec. Zredukowane walory obronne zaakcentowano przez dwie wieże w skrzydle zachodnim. Parter skrzydeł zajmowały pomieszczenia gospodarcze i mieszkania służby. Na piętrze ulokowano apartamenty króla i jego dworu. Najbardziej reprezentacyjne było skrzydło północne, w którym znajdowała się brama prowadząca na dziedziniec.
Zygmunt Luksemburczyk podarował Zwoleń swej małżonce Barbarze, czym zapoczątkował ponad stuletnią tradycję przynależności zamku do królowych. Po Barbarze zamek odziedziczyła jej córka Elżbieta żona Albrechta Habsburga. W czasie wojny domowej o tron węgierski w latach 1440-62 na zwoleńskim zamku stacjonował Jan Jiskra. Po śmierci króla Macieja Korwina otrzymała go wdowa królowa Beatrycze. Kolejną królową była Anna żona Władysława II Jagiellończyka. Zastawiła ona Zwoleń górniczemu przedsiębiorcy z Bańskiej Bystrzycy Janowi Thurzo. W latach 1491-1510 pod kierunkiem włoskich budowniczych zamek otoczono pierścieniem kamiennych murów. W trzech rogach wzmocnione je okrągłymi basztami a w czwartym płn. -wsch. usytuowano bramę. Mieściła się w kwadratowej dwupiętrowej wieży bramnej. Obok bramy wzniesiono budynek straży wzmocniony półokrągłą basztą.
W roku 1522 król Ludwik II Jagiellończyk podarował zamek w Zwoleniu swej żonie Marii Habsburg. Po śmierci króla Maria władał nim do roku 1548, kiedy przekazała go swemu bratu królowi Ferdynandowi I Habsburgowi. Była ostatnią królową, w posiadaniu której był zwoleński zamek. Zwiększające się zagrożenie tureckie spowodowało, że w połowie XVI wieku wzmocniono walory obronne zamku przekształcając go w renesansową twierdzę. O dwie kondygnacje podwyższono skrzydła mieszkalne zwieńczając je renesansową attyką. W ich narożnikach dobudowano wieżyczki. Zbudowano stanowiska dla dział w murach powstały dodatkowe otwory strzelnicze. Po zachodniej stronie zamku powstał potężny bastion artyleryjski łączący się ze wzniesionymi wówczas murami miejskimi. W II połowie XVI wieku na zamku stacjonowała stała załoga opłacana przez okoliczne górnicze miasta. Był on także siedzibą kapitana jednego z okręgów wojskowych. Urzędował w tzw. „domu kapitańskim” dostawionym od wewnątrz do południowego odcinka muru. Dzięki tym wzmocnieniom Zwoleń uniknął zdobycia go przez wojska tureckie pustoszące okolicę. Umocnienia nie uchroniły zamku w czasie węgierskich powstań, podczas których był kilkukrotnie zajmowany.
W roku 1636 zamek w Zwoleniu stał się własnością rodziny Esterházych. W ich rękach pozostał do początku XIX wieku. W tym okresie nie przeprowadzono większych prac. W 1784 roku dokonano jedynie barokowej przebudowy kaplicy mieszczącej się we wschodnim skrzydle. W 1805 roku zamek kupiło państwo adaptując go na urzędy, sąd, szkołę, koszary i magazyny. Na przełomie XIX i XX wieku doceniając zabytkową wartość obiektu przeprowadzono jego remont. Po II wojnie światowej w latach 1954-69 miał miejsce kolejny generalny remont. Umieszczono w jego wnętrzach Słowacka Galerię Narodową. Dzięki tym pracom zamek w Zwoleniu należy do najlepiej zachowanych zamków na terenie Słowacji.
Obecnie w zamku funkcjonuje muzeum i jest on udostępniony turystom. Zwiedzić można XIV-wieczną cześć pałacową z wieloma ciekawymi pomieszczeniami. Na parterze skrzydła północnego znajduje się wspaniała Sala Rycerska. Na piętrze nad nią podziwiać można barokową Salę Kolumnową. W skrzydle wschodnim na uwagę zasługuje barokowa kaplica z absydą wysuniętą poza lico muru. Wrażenie robi Sala Królewska z renesansowym sufitem podzielonym na 78 części z portretami cesarzy rzymskich. Podziwiać także możemy licznie zachowane gotyckie portale oraz gotyckie i renesansowe freski. Ozdobą zamkowego dziedzińca jest arkadowy krużganek. Dobrze zachowane są także wzniesione w XVI wieku zewnętrzne fortyfikacje. Jedynie bastion zachodni przecięła ulica i część jego umocnień znalazła się po jej drugiej stronie.
