Zamek w Wenecji

Na przesmyku pomiędzy dwoma jeziorami Weneckim i Biskupińskim zachowały się ruiny niedużego zamku rycerskiego. Został wzniesiony około roku 1380 przez kasztelana nakielskiego i sędziego kaliskiego Mikołaja z Chomiąży z rodu Nałęczów. Rycerz ten był znanym awanturnikiem słynnym z okrucieństwa wobec swych poddanych którzy nadali mu  przydomek diabła weneckiego.

Zamek zbudowano na niewielkim wzniesieniu pośród podmokłych łąk. Powstał na planie kwadratu o boku długości 33 metrów. Otaczał go ceglany mur wzniesiony na kamiennych fundamentach wsparty skarpami. W narożniku płn–wsch znajdowała się czworoboczna wieża o boku 10m. która pełniła funkcje mieszkalne i jednocześnie obronne. Główny budynek mieszkalny zamku został wzniesiony wzdłuż całego zachodniego muru. Wjazd na dziedziniec prowadził od strony południowej. Poprzedzało go umocnione przedbramie wysunięte przed lico muru. Dodatkowym elementem obronnym była otaczająca całe założenie fosa której brzegi umocniono drzewem.

Pierwszy sprawdzian umocnień zamkowych miał miejsce w roku 1395 podczas sąsiedzkiego zatargu pomiędzy rodami Nałęczów i Grzymalitów. Skutkiem działań zbrojnych było częściowe zniszczenie zamku. Na początku XV wieku właścicielem Wenecji zostaje Mikołaj z Warzymowa jednak już w 1420 roku sprzedaje majątek wraz z zamek arcybiskupowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Trąbie. Duchowny przystępuje do rozbudowy warowni czyniąc z niej główna siedzibę arcybiskupów na Pałukach. Wewnątrz murów wzniesiono nowe budynki wzdłuż muru północnego. Wzmocniono obronę wjazdu znacznie rozbudowując przedbramie. Cały zamek otoczono dodatkowym murem obronnym. W jego narożnikach usytuowano basteje na planie koła przystosowane do użycia broni palnej. Przez pewien okres zamek miał być ponoć wykorzystywany jako więzienie dla przeciwników kościoła szczególnie tych sprzyjających ruchowi husyckiemu.

Zamek wenecki nie funkcjonował zbyt długo. Jeszcze pod konie XV wieku został opuszczony a następnie rozebrany. Uzyskany materiał budowlany posłużył do wzniesienia w pobliskim Żninie nowej siedziby arcybiskupów. Malownicze pozostałości zamku już w drugiej połowie XIX wieku budziły zainteresowanie miłośników historii. Jednak dopiero przeprowadzone po II wojnie światowej badania archeologiczne pozwoliły poznać dokładnie jego założenie i fazy rozwoju. Obecnie zamek został zabezpieczony jako tzw. trwała ruina. Zobaczyć można wysokie ceglane mury umocnienia przedbramia i pozostałości wieży. Zachowały się także fragmenty muru zewnętrznego z narożnymi cylindrycznymi bastejami.