Dwór obronny w Warcie Bolesławieckiej

We wsi zachowały się renesansowy XVI-wieczny dwór oraz położone około 900 m. od niego w pobliżu nieistniejącej osady Sternau ruiny średniowiecznego zamku Gwiezdno. Pierwsza wzmianka o osadzie Warthe pojawia się w roku 1217. W XV wieku właścicielem dóbr jest Konrad Zedlitz von der Warthe. Po jego śmierci w roku 1454 doszło do podziału majątku. Część dóbr trafiła w ręce Christopha i Georga von Zedlitz. Prawdopodobnie wówczas powstał nieduży zamek zwany Gwiezdno.  Średniowieczna siedziba użytkowana była do połowy XVI wieku.  Powodem jej opuszczenia stała się budowa z inicjatywy Hansa von Zedlitz położonego nieopodal renesansowego dworu. Wzniesiony na planie prostokąta miał dwa skrzydła z ryzalitem w południowej elewacji. Narożna wieżyczka mieściła kręcone schody zapewniające komunikację.

W drugiej połowie XVI wieku Warta znalazła się w rękach Hansa von Stiebitza, a potem Abrahama von Sommerfeld. Rozpoczęto przebudowę dworu, która trwała do początków następnego stulecia. Wzniesiono skrzydło północne oraz wschodnie z przejazdem bramnym prowadzącym na wewnętrzny dziedziniec. Z zachodniego narożnika skrzydła północnego poprowadzono łącznik, który połączył dwór z oficynami, mieszczącymi mieszkania pracowników folwarku. W łączniku umieszczono bramę, do której prowadził arkadowy most przerzucony nad otaczającą dwór fosą.

W roku 1683 właścicielem majątku został Wolfgang Wenzel baron von Frankenberg. Jego następcy przez 200 lat byli w posiadaniu dworu. W drugiej połowie XVIII wieku dokonano przebudowy wnętrz. Dobudowanie klatki schodowej zmieniło dotychczasowy amfiladowy układ wnętrz. Obok dworu założono ogród przekształcony później w park krajobrazowy. Ostatnimi przedwojennymi właścicielami majątku była rodzina von Hacke. W roku 1899 miała miejsce ostatnia przebudowa obiektu, w czasie której zniszczeniu uległo wiele oryginalnych renesansowych detali.

Po zakończeniu II wojny światowej gospodarzem obiektu był PGR. Niestety nie zapobiegło to dewastacji zabytku. W roku 1993 majątek zlikwidowanego PGR-u wraz z dworem został wydzierżawiony. Dzierżawca przystąpił do praz zabezpieczających, które nabrały tempa po roku 2006, kiedy to stał się właścicielem majątku. Postęp prac daje nadzieję, że dwór zostanie uratowany i nie spotka go los wielu innych tego typu zabytków na terenie Dolnego Śląska.

Obecnie dwór, którego początki sięgają czasów renesansu to dwukondygnacyjna budowla na planie podkowy o nieregularnych fasadach z ryzalitami i wykuszami na narożnikach. Zwieńczony jest ozdobnymi szczytami i dekoracją sgraffitową. Otacza go nawodniona fosa, przez którą prowadzi zachowany osiemnastowieczny kamienny most.