Zamek Ujazdowski w Warszawie

Już we wczesnym średniowieczu na lewym brzegu Wisły w miejscu dzisiejszego pałacu znajdował się obronny gród Jazdów. Położony na stromej rzecznej skarpie strzegł granicy Mazowsza przed pogańskimi plemionami. W roku 1262 najazd Litwinów dzięki zdradzie zakończył się zdobyciem grodu. Podczas jego obrony zginął książę mazowiecki Siemowit I. W rok później kolejny atak wojsk litewskich doprowadził do upadku grodu jako ośrodka refugialnego. Nową warownię wzniesiono 4 kilometry w górę rzeki jest to dzisiejszy zamek królewski.

Po włączeniu Mazowsza do Korony w roku 1526 teren dawnego grodu stał się własnością królewską. Zygmunt Stary wzniósł w tym miejscu drewniany dwór który pełnił funkcję letniego dworu. Po śmierci króla zajęła go jego żona królowa Bona. Z jej inicjatywy założono ogrody włoskie. Rozbudowa dworu nastąpiła w połowie XVI wieku z inicjatywy Anny Jagiellonki żony Stefana Batorego. Powstała wspaniała rezydencja której plan architektoniczny był autorstwa Santi Gucciego.

Kolejna przebudowa królewskiej rezydencji nastąpiła za rządów Zygmunta III Wazy. Powstał murowany barokowy pałac na planie kwadratu z 4 narożnymi sześciobocznymi wieżami i wewnętrznym arkadowym dziedzińcem. Elewacja od strony Wisły  została ozdobiona trójarkadową loggią widokową. Pałac posiadał wspaniale wyposażone wnętrza pełne rzeźb i obrazów. Rezydencja poważnie ucierpiała podczas „potopu” szwedzkiego. Wycofując się wojska szwedzkie doszczętnie go ograbiły. Po zakończeniu wojny w jego wnętrzach umieszczono mennicę królewską.

W roku 1674 pałac stał się własnością Stanisław Lubomirskiego. W rękach tej możnej rodziny pozostał przez prawie 80 lat. Dzięki przeprowadzonym zmianom stał się okazałą magnacką rezydencją otoczoną ogrodami. W czasach saskich u podnóża pałacu zbudowano kanał wodny. Kolejny właściciel król Stanisław August Poniatowski ofiarował pałac miastu z przeznaczeniem go dla oddziałów Gwardii Pieszej Litewskiej. Potrzeby wojskowego użytkownika doprowadziły do powstania dwóch nowych skrzydeł. Od roku 1809 w zamkowych wnętrzach funkcjonował szpital wojskowy.

Po zniszczeniach II wojny światowej w latach 70-tych XX wieku rozpoczęto odbudowę królewskiej rezydencji. W wyniku trwających prawie ćwierć wieku prac obiekt odzyskał wygląd z czasu Wazów. Obecnym gospodarzem zamku jest Centrum Sztuki Współczesnej. W zamkowych murach mieści się galeria księgarnia oraz restauracja. Obiekt jest miejscem warsztatów dla uzdolnionej młodzieży oraz spotkań z współczesnymi twórcami.