Wieża obronno-mieszkalna w Tudorowie

Pierwsza wzmianka o castrum w Tudorowie pochodzi z roku 1371. Wieś stanowiła wtedy własność Pełki herbu Janina. Zachowana do dzisiaj wieża obronno-mieszkalna wzniesiona została zapewne w połowie XIV wieku. Zbudowano ją na wzniesieniu, które powstało po odcięciu fosą skraju płaskowzgórza. Strome zbocza z trzech stron otaczał potok, z czwartej dodatkową ochronę stanowił wał kamienno-ziemny. Wieża była budowlą wolnostojącą i obecnie trudno powiedzieć, czy otaczała ją jakaś zabudowa gospodarcza.

Wieża w Tudorowie posiadała przynajmniej trzy kondygnacje i łączyła w sobie funkcje mieszkalne z walorami obronnymi. Świadczą o tym grube kamienne mury, które na poziomie fundamentu mają 2m, a także pierwotnie usytuowane na poziomie drugiej kondygnacji wejście oraz strzelnice. Wieża wzniesiona została na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 9,5×10,5m. Jako materiał do budowy posłużyły wapień oraz płaskie łupki.

W roku 1517 Jan Tudorowski sprzedał wieś wraz z wieżą kasztelanowi sandomierskiemu Piotrowi Szydłowieckiemu. W następnych latach Tudorów wielokrotnie zmieniał właściciela. Należał między innymi do Tarnowskich, Ostrogskich, Lubomirskich, Sanguszków, Potockich i Karskich. Rezydencja była użytkowana do końca XVII wieku później pozostawała niezamieszkała.

Obecnie wieża zachowana jest do wysokości 20m,  przy czym trzecia kondygnacja jest w połowie zniszczona. Dawne wejście zostało zamurowane widać jedynie ostrołukowe częściowo zachowane obramienie. W większości zamurowane zostały także strzelnice. Istniejące wejście powstało zapewne już w czasach nam współczesnych. Wieża w Tudorowie stanowi przykład typowej rycerskiej siedziby obronnej i szkoda, że pozostaje niewykorzystana i należy mieć tylko nadzieję, że znajdzie się pomysł na jej zagospodarowanie.