Polska, Świny

Świny

Zamek w Świnach

 

Około 2,5 km od Bolkowa leży wieś Świny. Znajdują się w niej widoczne z daleka położone na skalnym cyplu ruiny rycerskiego zamku. Historia Świn sięga początków państwa polskiego. Już w roku 1108 czeski kronikarz Kosmas wymienia miejscowość „Zvini in Poloniae”.  W miejscu obecnego zamku istniał obronny gród strzegący przejścia przez przełęcz kamieniogórską w głąb Polski. W połowie XII gród stał się ważnym ośrodkiem administracyjno-wojskowym oraz siedzibą kasztelanii. W połowie XIII wieku zanika na rzecz książęcych miast i zamków rola kasztelani jako ośrodka władzy. Proces ten dotknął również Świny które straciły swe znaczenie na rzecz pobliskiego Bolkowa. Sam gród natomiast przeszedł w prywatne ręce i stał się własnością rodu Świnków aż do XVIII wieku. Postępująca germanizacja spowodowała że od końca XV wieku zaczęli oni używać nazwiska Sweinichen.

Nowi właściciele już pod koniec XIII wieku w miejsce drewnianej budowli grodowej wznieśli kamienną wieżę mieszkalną otoczoną murem. Była to potężna wielopiętrowa budowla na rzucie prostokąta o grubych na 2,5 metra murach z kamienia łamanego. Wieża najprawdopodobniej była zwieńczona blankami i przykryta wysokim dachem.

W roku 1392 po śmierci księżnej Agnieszki wdowy po Bolku II Świny wraz z księstwem świdnicko-jaworskim znalazły się w Koronie Czeskiej. Z biegiem czasu wieża mieszkalna zaczęła być niewystarczająca i w XV wieku Gunczel Sweinichen przystąpił do rozbudowy rodowej siedziby. Dobudował do wieży od zachodu dwuszczytowy dom oraz otoczył całość murami obwodowymi. Wjazd do zamku prowadził od południa przez ostrołukową bramę. Kolejna przebudowa nastąpiła w wieku XVI lecz poza modernizacją wnętrz w duch renesansu nie wniosła nic nowego.

Ostatnią generalną przebudowę przeprowadził Jan Zygmunt von Sweinichen około roku 1620. Zmieniła ona dotychczasowy wygląd zamku i nadała mu charakter rezydencji. Otoczony został trapezoidalną w planie fortyfikacją z narożnymi cylindrycznymi bastejami. Długą kurtynę północną wzmocniono w środku małym bastionem. Wzdłuż kurtyny wschodniej wzniesiono trzykondygnacyjny nowy budynek pałacowy łączący się krótkim skrzydłem północnym z gotycką wieżą. Przez ten frontowy budynek przeprowadzono sklepioną sienią wjazd na zamek z bogatym portalem. Naroża budynku wzmocniono dwiema narożnymi cylindrycznymi wieżami alkierzowymi. Przebudowie uległa również gotycka wieża do której od zachodu dostawiono klatkę schodową.

W okresie wojny trzydziestoletniej wjazd do zamku wzmocniono murem kurtynowym oraz zamurowano podłucze mostu od strony południowej wyposażając je w otwory strzelnicze. Ufortyfikowano również przedzamcze z niewielkim kościołem otaczając je murem. Prawdopodobnie wtedy też usypano trójkątny bastion ziemny około 60 metrów na płd-wsch od zamku. Po śmierci Jana Zygmunta w 1664 zamek przechodzi w posiadanie bocznej linii Świnków którzy w wieku XVIII sprzedają go w obce ręce. Kolejno zmieniający się właściciele nie potrafią utrzymać wspaniałej niegdyś rezydencji. W roku 1769 zamek zostaje ostatecznie opuszczony i zaczyna podupadać. Niezamieszkały szybko zamienia się w ruinę a huragan w 1868 i pożar w 1876 dopełniają dzieła zniszczenia.

Dopiero na początku XX wieku przystąpiono do pierwszych prac zabezpieczających ruiny. Kontynuowano je w latach trzydziestych oraz sześćdziesiątych porządkując zamkowe wzgórze i wzmacniając nadwątlone mury budynków. Obecnie zamek jest dość dobrze czytelną ruiną. Możemy rozróżnić zamek górny z gotycką wieżą oraz przylegającym do niej renesansowym budynkiem mieszkalnym. Natomiast zamek dolny to pozostałości reprezentacyjnego pałacu oraz nowożytnych fortyfikacji. Jeszcze teraz widać resztki wspaniałych sgraffitowych dekoracji zdobiące niegdyś zamkowe fasady sztukaterii oraz ozdobnych obramień okien. W dobrym stanie zachowała się brama wjazdowa z barokowym portalem ozdobionym kartuszem z herbem rodu Świnków.

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku