Zamek w Spytkowicach

Znajdująca się obecnie we wsi rezydencja jak to często bywało została wzniesiona na fundamentach średniowiecznego zamku. W wyniku przeprowadzonych badań wykopaliskowych odkryto ślady pierwotnego założenia obronnego którego powstanie datowane jest na drugą połowę XV wieku. Składało się ono z drewnianej budowli na planie prostokąta o wymiarach 11×10 metrów otoczonej czworobocznym murem z basztami na narożach. Prawdopodobnie była punktem granicznym skierowanym przeciw Małopolsce. Zwęglone szczątki warowni oraz odnalezione duże ilości bełtów kusz świadczą że została ona zniszczona w wyniku zbrojnego najazdu na przełomie XV i XVI wieku.

Na miejscu zniszczonej warowni w pierwszej połowie XVI wieku kasztelan sądecki Wawrzyniec Myszkowski zbudował zamek łączący cechy gotyku i renesansu. Około roku 1630 biskup krakowski Szyszkowski przystąpił do przebudowy zamku. W jej wyniku nie zachowały się żadne widoczne ślady pierwotnego założenia. Zamek został przekształcony w piętrową trójskrzydłową budowlę otaczającą arkadowy dziedziniec z dwoma kwadratowymi basztami od frontu noszącą cechy wczesnobarokowej rezydencji. Na początku XVIII wieku prowadzone były prace przy rozbudowie pałacu których jednak nie dokończone. Ich pozostałością są fundamenty czworobocznej baszty odkryte w płn-wsch narożu obiektu.

Działania wojenne w roku 1945 i wywołany przez nie pożar zniszczyły rezydencję. Obecnie odbudowana i wyremontowana jest siedzibą Archiwum Państwowego w Krakowie.