Zamek Sigulda
( niem. Segewold )
W 1207 roku Zakon Kawalerów Mieczowych zażądał od biskupa ryskiego Alberta części podbitych ziem w zamian za walkę z poganami. Biskup przekazał Zakonowi jedną trzecią kontrolowanych wówczas przez kościół terenów. Od tego czasu z każdego zajętego regionu Zakon otrzymywał trzecią część. Na mocy porozumienia Kawalerom Mieczowym przypadł lewy brzeg rzeki Gauja natomiast biskupowi brzeg prawy. Prawdopodobnie zamek w Siguldzie był pierwszym zamkiem poza Rygą wzniesionym przez Zakon.
Kamienna warownia powstała na cyplu utworzonym przez rzekę Gauja i dwa wąwozy. Strome zbocza zapewniały naturalną ochronę z trzech stron, z czwartej znajdowała się głęboka 18m fosa. W pierwszej kolejności powstał mur obwodowy otaczający dziedziniec o regularnym kształcie. Następnie wzniesiono prostokątny budynek mieszkalny, którego mury miały prawie 3 m grubości. Do jego budowy użyto starannie obrobionych ciosów kamiennych. Pod budynkiem znajdowała się piwnica o wymiarach 10×9,5m ze stojącą pośrodku kolumną podtrzymującą sklepienie.
Po przejęciu w 1236 roku Zakonu Kawalerów Mieczowych przez Zakon Krzyżacki zamek w Siguldzie stał się siedzibą komtura. Skromna warownia została rozbudowana zyskując charakterystyczne dla Krzyżaków cechy założenia konwentualnego. Wokół dziedzińca powstały trzy skrzydła mieszczące wymagane regułą krzyżacką wszystkie pomieszczenia. Na parterze mieściły się pomieszczenia gospodarcze. Reprezentacyjne komnaty znajdowały się na pierwszym piętrze. Najwyższa kondygnacja służyła jako magazyn oraz posiadała stanowiska obronne ze strzelnicami. Komunikację zapewniał zewnętrzny drewniany krużganek. Zamkowa kaplica została zlokalizowana w skrzydle zachodnim w jego południowej części. W celu wzmocnienia ochrony zamku od południa i wschodu wzniesiono zewnętrzny mur z kwadratową wieżą.
Od płn.-zach. zamek osłaniało podzamcze o nieregularnym kształcie dostosowanym do kształtu zamkowego wzgórza. Otoczone było murem obronnym o długości 0,5 km i grubości 2m, wzmocnionym trzema basztami. W narożniku płn.-zach. usytuowana była Wieża Gauja, której zadaniem było obserwacja rzeki stanowiącej granicę miedzy ziemiami Zakonu a biskupów ryskich. Wjazd na teren podzamcza prowadził od południa po zwodzonym moście przerzuconym nad nawodnioną fosą o szerokości 25m. Strzegła go masywna Wieża Bramna wzniesiona na planie kwadratu o boku 10,5m. Po stronie południowej znajdowało się rozległe zewnętrzne podzamcze otoczone murami i fosą. Późniejsze zniszczenia nie pozwalają obecnie dokładnie ustalić jego wyglądu.
Zamek w Siguldzie był przez Zakon wykorzystywany jako miejsce więzienia ważnych osobistości. W jego murach przetrzymywano kilku arcybiskupów ryskich, co było następstwem ciągłych konfliktów między Zakonem i arcybiskupstwem. Arcybiskup Albert II po prawie dwuletnim uwięzieniu wyszedł na wolność podpisując 27 sierpnia 1271 roku dokument przekazujący Zakonowi połowę ziem kościelnych w Zemgali. Podobny los spotkał jego następców arcybiskupów Jana I z Lune i Jana II z Vecht. Dopiero 23 lutego 1318 roku papież Jan XXII zakończył spór i nakazał Zakonowi zwrócić wszystkie zajęte ziemie i zamki arcybiskupie.
W latach 1432-1560 zamek Sigulda był siedzibą marszałka krajowego Inflant będącego drugim po Wielkim Mistrzu dostojnikiem we władzach Zakonu. Po sekularyzacji inflanckiej gałęzi Zakonu Krzyżackiego w 1561 Sigulda znalazła się w granicach Księstwa Zadźwińskiego. W 1566 Księstwo zostało inkorporowane do Wielkiego Księstwa Litewskiego a po unii lubelskiej w 1569 wraz z całymi Inflantami stało się częścią Rzeczypospolitej. Podczas wojny inflanckiej w latach 1577-82 wojska cara Iwana IV Groźnego dwukrotnie spaliły zamek powodując spore zniszczenia. Po utworzeniu w 1582 roku województwa weńdeńskiego Sigulda znalazła się w jego granicach. Na zamku urzędował starosta zygwulski. W 1601 roku Sigulda zostaje zajęta przez wojska szwedzkie. Wycofując się Szwedzi niszczą zamek, który od tego momentu pozostaje niezamieszkały. Na początku XVIII wieku podczas wojny północnej mają miejsce kolejne zniszczenia, które zamieniają obiekt w ruinę. W 1721 roku Sigulda znalazła się państwie rosyjskim.
Na przełomie XVIII-XIX wieku na terenie południowego podzamcza powstaje dwór. Do jego budowy wykorzystano materiał pochodzący z rozbiórki zamku. Zamkowe ruiny stał się częścią romantycznego dworskiego parku.
Do naszych czasów z krzyżackiego zamku w najlepszym stanie zachowała się wieża bramna. Zobaczyć można także pozostałości skrzydła zachodniego mieszczącego kaplicę oraz mury podzamcza z wieżą płn.-zach. Na terenie podzamcza południowego znajdują się jedynie relikty wieży przy moście prowadzącym na zamek. Z terenu zamkowych ruin rozciąga się widok na rzekę Gauja i położony na jej drugim brzegu zamek biskupi Turaida.
