Kościół obronny w  Sebeș

(węg. Szászsebes, niem. Mühlbach)

W pierwszej połowie XII wieku teren dzisiejszego miasta zamieszkiwali Szeklerzy. Po ich przeprowadzce dalej na wschód na ich miejsce w drugiej połowie stulecia zostali sprowadzenie osadnicy z terenu dzisiejszego Luksemburga. Na początku XIII wieku w rozwijającej się osadzie wzniesiony został romański kościół. Była to bezwieżowa trójnawowa bazylika z kwadratowym chórem i półkolistą absydą oraz nawami bocznymi z krzyżowymi sklepieniami. Około 1230 roku następuje jego rozbudowa. Po obu stronach chóru powstają kaplice, a od zachodu rozpoczyna się budowa dwuwieżowej fasady. Jednak już w 1242 roku kościół zostaje zniszczony w czasie najazdu mongolskiego. Odbudowano go około 1255 roku w stylu wczesnego gotyku. Podwyższona zostaje wówczas nawa główna.

W XIII wieku znajdujący się pośrodku osady kościół zostaje otoczony murem obronnym na planie owalu. W 1341 roku Sebes po raz pierwszy wzmiankowane jest jako miasto. W 1387 roku otrzymuje od króla węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego prawo do otoczenia go murami miejskimi. Ich budowa została rozpoczęta zapewne już w połowie XIV wieku. Spowodowało to, że mimo niewielkich rozmiarów Sebes było pierwszym miastem Siedmiogrodu całkowicie otoczonym murami.

W tym czasie następuje także rozbudowa kościoła. W latach 1370-82 powstał imponujących rozmiarów gotycki chór. Powiększenie kościoła wymusiło zmianę przebiegu otaczających go umocnień. Zbudowano nowy mur na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 88 x 52 m. W jego narożnikach wzniesiono kwadratowe wieże ze strzelnicami i machikułami. Na początku XV wieku miasto szybko się rozwijało stając się ważnym ośrodkiem handlu i rzemiosła. W 1438 roku pod murami miasta pojawia się potężna turecka armia pod dowództwem sułtana Murada II. Wspierały go wojska hospodara wołoskiego Włada III Palownika. Po niezbyt długim oporze Sebes zostaje zdobyty. Miasto zostaje splądrowane a wielu jego mieszkańców trafia do niewoli, co na wiele lat wstrzymuje jego rozwój. Plany rozbudowy kościoła z powodu braku funduszy nie zostają zrealizowane. Zapewne z tego powodu zamiast jak pierwotnie planowano dwóch wież na fasadzie zachodniej powstaje tyko jedna.

W 1485 król węgierski Maciej Korwin nadał miastu szereg przywilejów, aby mogło wzmocnić miejskie fortyfikacje. Zostaje wówczas podwyższony mur otaczający kościół. W 1661 roku spłonął dach wieży. Podczas odbudowy wieżę podwyższono. W 1837 dawną gotycką zakrystię zastąpiono mniejszą. W połowie XIX wieku mury otaczające kościół ulegają rozbiórce. Do naszych czasów zachował się jedynie fragment po stronie południowej oraz pozostałości wieży w budynku stojącym w narożniku południowo-wschodnim.