Zamek w Rydze
W roku 1297 mieszczanie ryscy chcąc uwolnić się od krzyżackiego zwierzchnictwa nad miastem opanowali siedzibę Zakonu i wymordowali przebywających w niej braci. Zapoczątkowało to wieloletni konflikt zbrojny miedzy Rygą za Zakonem Krzyżackim. W 1330 wojska zakonne zakończyły sukcesem oblężenie i zajęły miasto. Pokonana Ryga musiała przyjąć krzyżackie warunki rozejmu i zobowiązała się do sfinansowania budowy zamku. Na miejsce budowy nowej siedziby mistrza krajowego Inflant wybrano płn-zach kraniec miasta poza jego murami.
Niestety późniejsze zniszczenia i przebudowy uniemożliwiają obecnie dokładne odtworzenie wyglądu zamku. Zapewne było to czteroskrzydłowe założenie z wewnętrznym dziedzińcem wzmocnione wieżami w narożnikach. Był to zamek typu konwentualnego mieszczący wszystkie pomieszczenia wymagane regułą Zakonu. Otoczony był fosą, która oddzielała go od miasta. W latach 1340 – 1429, 1434 – 1470 i 1471 – 1480, był główną siedziba mistrza krajowego Inflant.
W 1481 roku wybuchł kolejny zbrojny konflikt pomiędzy Rygą i Zakonem Krzyżackim. 18 maja 1484 mieszczanie ryscy po długotrwałym oblężeniu zdobyli krzyżacki zamek. W chwili kapitulacji na wskutek wycieńczenia głodem zdolnych do walki było jedynie 10 obrońców. Trzy dni później Rada Miejska podjęła decyzję o zburzeniu zamku. Mieszczanie natychmiast przystąpili do jego rozbiórki i już w połowie sierpnia zamek przestał istnieć. Cześć historyków uważa, że być może zachowała się cześć parteru oraz piwnice. W 1491 wojska ryskie zostały pokonane przez Krzyżaków w bitwie w pobliżu Adazi. 30 marca podpisano traktat pokojowy, na mocy którego Ryga została zobowiązana do odbudowy krzyżackiego zamku. Prace miały zostać rozpoczęte za miesiąc i ukończone w ciągu sześciu lat.
Miasto nie dotrzymało warunków pokoju. Dopiero naciski mistrza Woltera von Plettenberga zmusiły mieszczan do rozpoczęcia budowy w 1497 roku. Wznoszenie zamku ukończono w 1515 roku. Ryga przestała być siedzibą mistrza krajowego, który przeniósł ją do Cesis. Nowy zamek był jedynie siedzibą komtura. Zbudowany został na miejscu wcześniej zburzonej warowni. Uważa się, że był on mniejszy i mniej imponujący niż wcześniejszy. Powstał na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 53,3×56,7m. Posiadał cztery skrzydła z wewnętrznym dziedzińcem o wymiarach 28x29m. Pośrodku dziedzińca znajdował się zamkowa studnia. W narożnikach płd-wsch i płn-zach usytuowano okrągłe wieże przystosowane do użycia broni palnej. W pozostałych dwóch narożnikach znajdowały się czworokątne wieże mieszczące klatki schodowe. Zamkowe mury o grubości dochodzącej do 3m zbudowano z bloków piaskowca łączonych wapienną zaprawą. Do wyrównywania ścian użyto częściowo cegły.
Skrzydła południowe i wschodnie były w całości podpiwniczone pozostałe skrzydła jedynie częściowo. Piwnice wykorzystywano głownie jako magazyny. Parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze, warsztaty i spiżarnie. Na pierwszym piętrze znajdowały się najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia. W skrzydle północnym były komnaty komtura oraz dormitorium. We wschodnim kapitularz a w południowym kaplica oraz refektarz. Zachodnie mieściło zapewne komnaty sypialne braci. Dostęp do pomieszczeń zapewniał stojący na dziedzińcu kamienny krużganek. Poddasze pełniło funkcje obronne i służyło jako zbrojownia. Wjazd do zamku i brama znajdowały się w skrzydle północnym. Niektóre plany i rysunki pochodzące z XVII wieku pokazują jeszcze jedną okrągłą wieżę. Miała ona znajdować się około 20m od płn-wsch narożnika zamku.
Po sekularyzacji Zakonu w 1561 roku ostatni 47 mistrz Gotthard Kettler ogłosił się protestanckim księciem Kurlandii i Semigalii. Rok później złożył w Rydze hołd lenny stając się lennikiem Rzeczpospolitej. W listopadzie 1582 nastąpiła inkorporacja Rygi do państwa polsko-litewskiego. Zamek do roku 1578 był miejscem pobytu Kettlera, a potem stał się siedzibą polskich namiestników. W czasie polskiego panowania nie dokonano w nim żadnych poważniejszych prac, otoczono go jedynie ziemnymi fortyfikacjami. Ryga nie należała do Polski zbyt długo. W dniu 15 września 1621 roku wojska szwedzkie pod dowództwem Gustawa II Adolfa po długotrwałym oblężeniu zajęły miasto.
W 1642 roku Szwedzi od północy dobudowali do zamku nieregularny czworobok mający cechy wczesnobarokowe. Dzięki temu zamek stracił kształt kwadratu stając się wydłużonym prostokątem z dwoma wewnętrznymi dziedzińcami oddzielonymi od siebie starym skrzydłem północnym. Zmodernizowali ziemne wały i zbudowali dwa bastiony. W 1682 wzniesiono oficynę wschodnią oraz stajnie. W czasie wojny północnej w 1710 roku Ryga została zajęta przez Rosjan. Zamek do roku 1918 był siedzibą gubernatora. W tym okresie miały miejsce liczne przebudowy, które pozbawiły obiekt cech średniowiecznych i obronnych. Stara cześć zamku zyskała jedną kondygnację. Powstała reprezentacyjna Sala Biała, jednocześnie zniszczono dawną zamkową kaplicę rycerzy inflanckich. Od północy dostawiono kolejne budynki. Zlikwidowano zamkową fosę na jej miejscu zakładając ogrody.
Po uzyskaniu przez Łotwę niepodległości w 1919 roku zamek został siedzibą prezydenta kraju. W 1938 dokonano ostatniej przebudowy, która nadała mu obecny wygląd. Zbudowano wówczas dominującą nad zamkiem Wieżę Trzech Gwiazd oraz drugie reprezentacyjne pomieszczenie Salę Czerwoną. Od 1995 roku zamek ponownie jest siedzibą prezydenta Łotwy.
Zamek w Rydze mimo iż nie przypomina dzisiaj krzyżackiej warowni, zachował kilka elementów świadczących o jego obronnym charakterze. Najbardziej okazałym świadectwem jest potężna płd-wsch Wieża Ducha Świętego oraz nieco mniejsza płn-zach Wieżą Ołowiana. Najefektowniej zamek prezentuje się z drugiego brzegu rzeki Dźwiny. Z racji na funkcję jaką obecnie pełni jest trudno dostępny, lecz na pewno jest jednym z ciekawszych obiektów bogatej w zabytki Rygi. Dla polskiego turysty dodatkową motywacją do jego zobaczenia będzie zapewne fakt, że wprawdzie krótko, bo tylko sześćdziesiąt lat ale jednak był w granicach Rzeczpospolitej. Jego mury gościły króla Stefana Batorego oraz sławnych Polaków. Były także świadkami hołdu lennego oddającego Polsce we władanie Inflanty.
