Zamek w Raciborzu
Już w kronice tzw. Geografa Bawarskiego z roku 845 jest wzmianka o Raciborzu jako jednym z pięciu grodów plemienia Golęszyców. Założony na rzecznej wyspie zwanej Ostrogiem leżał na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Po przyłączeniu do piastowskiej Polski był strażnicą graniczną i siedzibą kasztelani. Po rozbiciu dzielnicowym stał się siedzibą księcia Mieszka Plątonogiego. Jednocześnie na lewym brzegu Odry zaczęła powstawać osada która około roku 1217 uzyskała prawa miejskie.
W roku 1281 po śmierci Władysława Opolskiego i podziału jego księstwa Racibórz stał się oddzielnym księstwem rządzonym przez Przemysława. W tym czasie nastąpiła przebudowa starego grodu na murowany zamek książęcy. W odróżnieniu jednak od innych średniowiecznych śląskich zamków miał charakter bardziej rezydencjonalny niż obronny. Otaczały go jedynie drewniano-ziemne umocnienia nie posiadał też nigdy tak charakterystycznej dla zamków budowli jak wysoka wieża-donżon. Trudno obecnie ustalić pierwotny wygląd budynków wzniesionych w pierwszym etapie budowy. Prawdopodobnie głównym członem zamku było skrzydło płn-wsch połączone z kaplicą do której przylegała brama wjazdowa wzmocniona gardzielą.
Po śmierci księcia raciborskiego Leszka syna Przemysława w roku 1336 roku zamek przeszedł w ręce książąt opawskich z rodu Przemyślidów. Z siedziby książęcej stał się zaledwie siedzibą burgrabiego i wójta. Mimo to nowi właściciele pod koniec XV wieku przystąpili do przebudowy zamku. Stare wały zastąpili niewysokimi ceglanymi murami z basztami łupniowymi. Zamek posiadał cztery skrzydła otaczające dziedziniec o nieregularnym kształcie. W latach 1521-32 Racibórz krótko należał do Piastów opolskich. Jednak po bezpotomnej śmierci ostatniego z nich Jana Dobrego stał się domeną cesarską Habsburgów. Zarządzający w ich imieniu majątkiem margrabia Jerzy z Karniowa w roku 1532 zbudował w pomieszczeniach zamkowych browar powodując spadek znaczenia zamku.
W roku 1609 raciborski hr. Jerzy Oppersdorff wykupuje od cesarza zaniedbany zamek i przystępuje do jego odbudowy. Jej efektem jest powstanie arkadowych krużganków w skrzydle płn-wsch. Kolejna przebudowa ma miejsce po pożarze w roku 1637 który zniszczył budynek bramny i przylegającą do niego kaplicę. W czasie odbudowy spalonych budynków rozbudowano także skrzydło południowe. Po Opepensdorffach zamek jest własnością wielu rodów nie remontowany ulega coraz większemu zaniedbaniu.
W roku 1791 dobra raciborskie konfiskuje król pruski. W wyniku wymiany terytoriów w roku 1821 obejmuje je langraf heski Amadeusz von Hessen-Rothenburg a po nim jego siostrzeniec książę Wiktor Hohenlohe-Waldenburg Schillingfürst. Mianowany w roku 1840 przez króla pruskiego księciem raciborskim na swą siedzibę przeznaczył przebudowany dawny zespół klasztorny cystersów w Rudach. W tym czasie zamek pełnił jedynie funkcje gospodarcze a po kolejnym pożarze w 1858 znajdujący się na jego terenie browar rozbudowano do tego stopnia że zdominował cały kompleks zamkowy. Odbudowanej po licznych przebudowach kaplicy nadano neogotycki wygląd. W takim stanie zamek dotrwał do roku 1945 kiedy to żołnierze Armii Czerwonej spalili budynek bramny i skrzydło wschodnie. Po wojnie udało się odbudować jedynie budynek bramny natomiast zniszczone skrzydło zamkowe musiano rozebrać.
W roku 1984 powstał Obywatelski Komitet Odbudowy którego celem stała się odbudowa zamkowych ruin. W wyniku przeprowadzonych prac wyremontowano skrzydło mieszkalne oraz zrekonstruowano część jego krużganków. Przystąpiono również do odbudowy kaplicy która jest jedynym fragmentem pierwotnego zamku. Pochodząca z XIII wieku określana mianem „perły śląskiego gotyku” jest wotum dziękczynnym biskupa wrocławskiego Tomasza II. W ten sposób duchowny podziękował księciu Przemysławowi I za udzielenie mu schronienia w czasie jego zatargu z księciem Henrykiem IV Probusem.
