Zamek w Rabsztynie
Na skalistym wzgórzu górującym nad całą okolicą wznoszą się ruiny rycerskiego zamku. Być może pierwotny gród istniał tu już na przełomie XIII i XIV wieku wzniesiony przez ród Toporczyków z Morawicy. Twórcą murowanego zamku był jednak Kazimierz Wielki. Zamek zajmował wysoki cypel skalny i była to typowa gotycka budowla na planie nieregularnym wzniesiona z kamienia wapiennego z użyciem cegły. Jego najważniejszą częścią była czterokondygnacyjna wieża tzw. donżon miejsce ostatniej obrony.
Pod koniec XIV wieku zamek stał się własnością rodu Melsztyńskich herbu Leliwa. Jeden z przedstawicieli tego rodu niejaki Spytek z Melsztyna przywódca polskich husytów w 1439 r. zaatakował obradującą w Nowym Korczynie Radę Królewską. Chciał w ten sposób położyć kres rządom oligarchii możnych sprawujących władzę w imieniu małoletniego króla Władysława. Jego oddział został jednak rozbity przez wojska królewskie w bitwie pod Grotnikami a sam Spytko poległ w walce. Za udział w buncie Melsztyńscy zostali pozbawieni szlachectwa a Rabsztyn skonfiskowano na rzecz skarbu królewskiego i zamieniono na starostwo niegrodowe. W połowie XV wieku starostą rabsztyńskim został Andrzej Tęczyński. W 1442 r. nowy starosta na polecenie króla Władysława Warneńczyka dokonał naprawy oraz wzmocnienia fortyfikacji zamkowych. Po śmierci Andrzeja Tęczyńskiego starostą zostaje jego syn Jan który przybrał nazwisko Rabsztyński. Ród ten jest właścicielem zamku do XVI wieku kiedy to zmarł ostatni jego potomek. Kolejnym właścicielem zostają Bonerowie i oni przez trzy pokolenia sprawują urząd starosty rabsztyńskiego.
W roku 1583 zamek był świadkiem wspaniałej uroczystości weselnej jaką wyprawił hetman Jan Zamoyski biorąc za żonę bratanicę króla Stefana Batorego księżniczkę siedmiogrodzką Gryzeldę. W cztery lata później nieliczna załoga zamku pod dowództwem płk Gabriela Hołubka przy pomocy olkuskich górników wciągnęła w zasadzkę i rozbiła 350-osobowy oddział wojska. Pokonani żołnierze śląscy szli z odsieczą pretendentowi do polskiego tronu arcyksięciu austriackiemu Maksymilianowi oblegającemu Kraków.
W roku 1592 starostą rabsztyńskim zostaje marszałek Mikołaj Wolski. Następnie starostwo obejmuje Zygmunt Myszkowski który przystępuje do rozbudowy zamku. Zamek dolny przebudowany został w trzyskrzydłowy dwukondygnacyjny nieobronny pałac. Wjazd do zamku prowadził od strony północnej przez most zwodzony i wieżę bramną zwaną Sławkowską. W wyniku tych przemian gotycka warownia zyskała charakter renesansowej wielkopańskiej siedziby. W roku 1657 wycofujący się Szwedzi ograbili a następnie podpalili słabo broniony Rabsztyn. Od tego momentu zamek zaczął popadać w ruinę. Wprawdzie niektóre ocalałe pomieszczenia były wykorzystywane do początku XIX ale siedziba starosty została przeniesiona do wybudowanego nieopodal dworu. Dzieła zniszczenia dopełnili poszukiwacze skarbów którzy w połowie XIX wieku wysadzili w powietrze wieżę zamku górnego oraz część ocalałych pomieszczeń.
Zamek w Rabsztynie zachowany jako malownicza ruina jest ciekawym przykładem ewolucji od średniowiecznej strażnicy poprzez kolejne przebudowy do magnackiej rezydencji. Z pierwotnej gotyckiej warowni zachowały się fragmenty murów zamku górnego na niedostępnej wapiennej skale. Poniżej widoczne są pozostałości murów obwodowych otaczających wzgórze zamkowe od pd. i wsch oraz resztki fosy. Z renesansowego pałacu przetrwały jedynie zewnętrzne ściany. W ostatnich latach rozpoczęto prace konserwacyjne i rekonstrukcyjne. W 2009 roku został odbudowany węzeł bramny. W pomieszczeniu bramy znajduje się ekspozycja poświęcona historii zamku. W kolejnych latach częściowo zrekonstruowano zamek górny.
