Zamek Predjama

Predjamski zamek swą nazwę (w dosłownym tłumaczeniu: „predjama” to przed jaskinią) zawdzięcza swemu unikatowemu położeniu. Zbudowany został w połowie wysokiej na 127 metrów pionowej skały pod naturalnym skalnym łukiem tworzącym wejście do jaskini, która jest częścią całego systemu krasowych podziemi.

Chociaż pierwsza wzmianka o zamku po niemiecku nazywanym Luegg pochodzi z 1274 roku to nie ulega wątpliwości, że jego początki sięgają XII wieku, a być może jakaś cześć jest jeszcze starsza. Fundatorami jego budowy byli patriarchowie Akwilei. Zarządzający nim później szlachecki ród przyjął nazwisko Luegg, znani byli także jako rycerze predjamscy. Pierwotnie zamek wbudowano w obszerną skalną jaskinię zakrywając jej wejście. Władający warownią w XV wieku Erazm Luegger sprzymierzył się z królem Węgier Maciejem Korwinem. Atakując posiadłości Habsburgów w Kainie zyskał opinię barona rabusia i ściągnął na siebie gniew cesarza Fryderyka III.  Zlecił on gubernatorowi Triestu Andrejowi Ravbarowi schwytanie lub zabicie Erazma. W 1483 roku rozpoczęło się oblężenie predjamskiego zamku, w którym schronił się Erazm. Po trwającym ponad rok oblężeniu nie mogąc go zdobyć posłużono się zdradą.  Przekupiono jednego z ludzi Erazma aby zapalił świecę w oknie, gdy jego pan będzie w komnacie. To było sygnałem dla łuczników z Triestu do ostrzelania okna kamiennymi kulami. Podstęp się udał i Erazm zginął. Później rozpowszechniono opowieść, że Erazm zginął od  strzału z armaty w swojej toalecie. W rzeczywistości w chwili śmierci Erazma nie było jeszcze oficyny frontowej z toaletą, którą wybudowano dużo później.

Po zniszczeniu pierwotnego zamku jego ruiny przejęła rodzina Oberburgów. W 1511 roku drugi zamek, zbudowany przez rodzinę Purgstall został uszkodzony podczas trzęsienia ziemi. W roku 1567 arcyksiążę austriacki Karol wydzierżawił zamek baronowi Philippowi von Cobenzl. Po dwudziestu latach baron wykupił zamek stając się jego właścicielem. W 1570 roku rozpoczęto rozbudowę dobudowując do pierwotnej średniowiecznej budowli część renesansową. Obecny wygląd zamek uzyskał w 1583  roku, kiedy baron dobudował wieżę wejściową. W kolejnych stuleciach obiekt stracił swe militarne znaczenie stając się letnią rezydencją rodu Cobenzl. W 1810 roku zamek odziedziczył hrabia Mihael Coronini-Cronberg, a od 1846 roku do końca II wojny światowej był własnością rodziny Windischgrätz. Po wojnie zamek upaństwowiono, urządzono w nim czynne do dziś muzeum, prezentujące średniowieczne życie jego mieszkańców oraz kolekcję archeologiczną z przedmiotami znalezionymi w krasowych jaskiniach, które świadczą o obecności człowieka w tym miejscu już w neolicie.

Zamek Predjama jest największym zachowanym zamkiem jaskiniowym, obecnie stanowi wizytówkę i jest jedną z największych atrakcji turystycznych Słowenii. Zwiedzając jego wnętrza możemy się przekonać, że miał jego mieszkańcom przede wszystkim zapewnić poczucie bezpieczeństwa, a nie wygodę i luksus. Ciekawostką jest pionowy naturalny szyb, który Erazm kazał powiększyć. Prowadzi z najstarszej części zamku na szczyt skały i pozwolił Erazmowi potajemnie zaopatrywać zamek w żywność w czasie oblężenia.