Polska, Płoty

Płoty

Zamek w Płotach

 

Już w XII wieku około 2km od dzisiejszego miasta znajdował się obronny gród. Położony w widłach rzek Rekowy i Regi miał kształt trójkąta W następnym stuleciu gród został przesunięty w nowe miejsce, aby lepiej chronić przebiegającego obok traktu i brodu na rzece. Nowo powstałe założenie wzniesiono na planie zbliżonym do kwadratu o boku 40m. W drugiej połowie XIII wieku właścicielem Płotów zostaje Dobiesław Wotuch z Otoka. W roku 1277 w zakolu Regi lokuje on miasto na prawie lubeckim. Na południe od miasta buduje swoją siedzibę, wieżę mieszkalną. Budowla została wzniesiona na nadrzecznym wzniesieniu o stromych prawie 6 metrowych zboczach.  Wzgórze otoczono szeroką nawodnioną fosą. Wieża zbudowana została na planie prostokąta o wymiarach 12,7×16,9m. Posiadała cztery jednoprzestrzenne kondygnacje, a jej wysokość wynosiła około 18m. Dolna partia wieży do wysokości 6m zbudowana została z kamienia, w wyższych partiach użyto cegły. Komunikację zapewniała ukryta w grubości muru klatka schodowa.

W roku 1284 właścicielem zamku w Płotach zostaje Ludwik Wedel. Z jego inicjatywy następuje wznoszenie kamiennego muru obronnego w miejsce otaczającego wzgórze częstokołu. W roku 1294 Płoty przechodzą na własność Jana Heydebreka. Kontynuuje on budowę muru przesuwając go jednak o 9m na południe. Dzięki temu powierzchnia zamku miała wielkość 28x45m. Wjazd prowadził od strony miasta prawdopodobnie przez podzamcze. W roku 1320 kolejnym właścicielem Płotów zostaje rodzina Blankenburg. Potem jeszcze kilka razy zamek i miasto przechodzi w ręce różnych rycerskich rodów. W roku 1367 staje się własnością Henryka v. der Osten i w posiadaniu jego potomków jest ponad dwieście lat.

Nowy właściciel podwyższa zamkowe mury do wysokości 6m. W roku 1465 zamek w Płotach zostaje zdobyty i spalony przez kołobrzeskich mieszczan. Ostenowie odbudowują go i dobudowują skrzydło gospodarcze wzdłuż południowej kurtyny. Około roku 1540 obok wieży w płn-wsch narożniku dziedzińca, zostaje wzniesiony dwupiętrowy budynek. Posiada jednoprzestrzenne wnętrza oświetlone dużymi oknami. Pod parapetami okien umieszczono strzelnice kluczowe i szczelinowe. Pomiędzy pierwszym i drugim piętrem od strony miasta powstał wsparty na profilowanych kroksztynach wykusz. Klatkę schodową ukryto w XIV wiecznym murze obronnym.

W roku 1577 Ostenowie sprzedają zamek w Płotach rodzinie Blücherów. Trzy lata później ma miejsce renesansowa przebudowa obiektu. Średniowieczną więżę częściowo zburzono wstawiając w to miejsce czterobiegową klatkę schodową wspartą na filarze. Południową część wieży obniżono i umieszczono w niej zamkową kaplicę. Wschodni wykusz przedłużono do ziemi tworząc ryzalit. Od strony rzeki wybudowano dansker. Zamek stracił cechy obronne stając się wygodną rezydencją. Powiększono okna, zamurowano strzelnice, elewacje otynkowano. Najbardziej reprezentacyjnym pomieszczeniem zamku była znajdująca się na parterze Sala Rycerska z dwuprzęsłowym sklepieniem wspartym na jednej kolumnie.

W XVII w zamkowej fosie zbudowano budynek bramny. Pod koniec XVIII wieku rozebrana zostaje południowa część dawnej wieży. W następnym stuleciu zamek powoli zaczyna popadać w ruinę. Przyczynia się do tego zapewne pożar z roku 1860. W trakcie działań wojennych w roku 1945 zamek zostaje poważnie uszkodzony. Pierwsze prace konserwatorskie podjęto w latach 60-tych XX wieku. Dzięki nim zamek został odbudowany i zaadaptowany na cele kulturalne. W jego wnętrzach umieszczono filię Archiwum Państwowego w Szczecinie oraz Bibliotekę Miejską. W trakcie odbudowy wyeksponowano zachowane renesansowe i gotyckie fragmenty. Zamek w Płotach jest ciekawym przykładem przekształcenia rycerskiej siedziby od wieży mieszkalno-obronnej do nowożytnej rezydencji.

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku