Kościół obronny w Orăștie
( niem. – Broos; węg. Szászváros )
Pierwsza osada na terenie dzisiejszego miasta Orăștie istniała już w IX wieku. Pod koniec XI wieku wzniesiona została niewielka kamienna świątynia w formie rotundy z półkolistą absydą od wschodu. Kościół otoczono ziemnymi wałami, a na początku kolejnego stulecia wzmocniono kamienną wieżą. Przypuszczalnie rotunda też posiadała obronne piętro ze względu na swe strategiczne położenie przy wale. Na początku XII wieku pojawili się sprowadzeni przez króla Węgier koloniści z Walonii.
W 1224 roku osada pod nazwą Waras została wymieniona w dokumencie króla Węgier Andrzej II, który potwierdzał przywileje saskich kolonistów w Siedmiogrodzie. W 1241 roku osada zostaje zniszczona w czasie najazdu mongolskiego. Wyludnione tereny zostają zaludnione podczas kolejnej akcji kolonizacyjnej przeprowadzonej przez króla Belę IV. Sprowadzeni tu sascy osadnicy założyli jedno z najstarszych miast na południu Siedmiogrodu. Mieszkańcy korzystali z rotundy i kościoła franciszkanów postawionego poza miastem, dlatego zapewne nie powstał kościół romański.
Mimo początkowych planów miasto nie zostało otoczone murami miejskimi. Pod koniec XIII wieku dawne umocnienia ziemne wokół rotundy zastąpiono murami obronnymi o grubości 1,5-1,7 m. Wzniesiono je na planie prostokąta o wymiarach 91×84,5 m z lekko zaokrągloną kurtyną wschodnią. W narożnikach wzniesiono kwadratowe wieże. W narożniku płd.-wsch. znalazła się wcześniejsza XII-wieczna wieża. Całość otaczała nawodniona fosa. Wjazd prowadził od północy przez zwodzony most. W XIV wieku na ternie otoczonym murem wzniesiono gotycką bazylikę. Około 1400 roku od zachodu dostawiono do kościoła wieżę. Rotunda zaczęła wówczas spełniać rolę strażnicy, a potem kaplicy cmentarnej. W jej krypcie mieściła się kostnica.
Brak umocnień otaczających miasto był powodem, że w XV wieku było narażone na liczne grabieże i zniszczenia. W 1420 roku turecka armia najechała południowy Siedmiogród. Miasto zostaje spalone i splądrowane, a liczni mieszkańcy zostają wzięci do niewoli. Kolejny turecki atak ma miejsce w 1438 roku. Armia dowodzona przez sułtana Murada II wraz z wojskami hospodara wołoskimi Włada III Palownika ponownie niszczą Orăștie. Zostaje spalony klasztor franciszkanów. Zaledwie cztery lata później ma miejsce kolejna turecka inwazja na Siedmiogród. Ponownie miasto zostaje splądrowane i spalone. W 1479 roku Turcy znów wkraczają do Siedmiogrodu. Po raz kolejny miasto zostaje zniszczone. W trakcie tego ataku uszkodzony zostaje kościół. W XVI wieku pośrodku kurtyn wschodniej i zachodniej zostają wzniesione półokrągłe wysunięte przed mury baszty. Pośrodku kurtyny północnej zbudowana zostaje kwadratowa wieża.
W okresie reformacji w 1581 roku kościół gotycki zostaje przejęty przez Węgrów, którzy są kalwinami natomiast Sasi, którzy byli luteranami odprawiali swoje nabożeństwa w zakrystii kościoła. Dopiero w 1622 roku zakrystię rozbudowano o dom modlitwy dla Sasów. W 1749 roku gotycki kościół zostaje przebudowany uzyskując dzisiejszy wygląd. W latach 1820-1823 obok niego powstaje kościół luterański. Po tym jak zawaliła się wspólna dla obu kościołów dzwonnica w 1839 roku każde wyznanie zbudowało swoją.
W XIX wieku zasypano fosę i wyburzono część murów. Romańska rotunda uległa rozbiórce służąc jako miejsce pozyskiwania kamienia wapiennego. Do naszych czasów zachowały się fragmenty murów, wież i bastionów. Po wschodniej stronie kościołów widoczne są odkryte w latach 90-tych XX wieku pozostałości XI-wiecznej rotundy.
