Zamek w Oporowie
Pierwsza źródłowa wzmianka o Oporowie pochodzi z roku 1363 i wymienia jako jego właściciela kanonika i archidiakona gnieźnieńskiego Bogusława. Jego ojciec Stefan chorąży łęczycki jest uważany za budowniczego najstarszej siedziby Oporowskich. Wzniesiony w połowie XIV wieku drewniany dwór był zlokalizowany na terenie dzisiejszego parku. Został spalony w drugiej połowie XIV wieku.
Za fundatora murowanej siedziby rodu uważa się Mikołaja Oporowskiego wojewodę łęczyckiego. Obiekt powstał na naturalnym wzniesieniu które po niewielkich pracach ziemnych przybrało formę wyspy otoczonej nawodnioną fosą. Zgodnie z zamiarem fundatora zamek miał składać się z narożnej wieży budynku mieszkalnego usytuowanego w partii wschodniej oraz murów obwodowych. W chwili śmierci Mikołaja w roku 1425 ukończona była jedynie wieża w narożniku płn-zach. Był to czterokondygnacyjny budynek o wymiarach 9,6×8,3 m oskarpowany w zachodnich narożach. Do budowy zamku użyto cegły fundamenty natomiast wykonano z kamienia.
Spadkobiercą Oporowa został syn Mikołaja Władysław. Był on jednym z najbardziej wpływowych polityków zarówno na dworze króla Władysława Jagiełły jak i Kazimierza Jagiellończyka. Sprawował urząd podkanclerzego koronnego był także biskupem włocławskim a następnie arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem. Władysław Oporowski kontynuował rozpoczęte przez ojca prace przy budowie zamku jednak zmienił pierwotny układ przestrzenny. Zaniechał budowy budynku wschodniego. Zamiast niego zbudował basztę w której umieszczono zamkową kaplicę. Wzniesiona na planie półelipsy w wyższej partii sześcioboczna przystosowana była do użycia broni palnej. Zaadaptowane zostały fundamenty oraz piwnice niedokończonego budynku wschodniego. Po zamurowaniu środkowych okienek piwnicznych skrajne wykorzystano dla nowo powstałych budynków : południowego mieszkalnego oraz północnego gospodarczego. Wewnętrzny dziedziniec od północy i wschodu otaczał mur zwieńczony blankami i zaopatrzony w otwory strzelnicze. Wjazd do zamku znajdował się w kurtynie zachodniej. Posiadał rozbudowane przedbramie lub budynek bramny oraz most zwodzony.
Prace przy budowie zostały ukończone w drugiej połowie XV wieku. Wzniesiony przez Władysława Oporowskiego zamek świadczył o znaczeniu i zamożności jego właściciela i rodu z którego się wywodził. Budowli nadano charakter rezydencji świadomie odsuwając na drugi plan jej walory obronne. Najbardziej reprezentacyjne było murowane skrzydło południowe. Wzniesione na planie prostokąta o wymiarach 8,5×23,5 m posiadało trzy kondygnacje. Na parterze znajdowały się trzy komnaty z których środkowa pełniła rolę sieni w bocznej znajdował się skarbczyk. Na piętrze mieściły się sypialnie oraz okazała sala rycerska. Również wieża zachodnia miała charakter mieszkalny. Użytkowana była także przez straż zamkową.
W XVI wieku ród Oporowskich zaczął tracić na znaczeniu. Potężny niegdyś majątek ulegał coraz większemu rozproszeniu. W roku 1632 właścicielami Oporowa zostali Barbara i Piotr Tarnowscy herbu Rola. To właśnie będąc w posiadaniu rodziny Tarnowskich obiekt został po raz jedyny bardzo poważnie zniszczony. W roku 1657 podczas „potopu” oddział wojsk szwedzkich podpalił zamek. Spaleniu uległy wszystkie dachy szczyty domu mieszkalnego oraz stropy i górne kondygnacje wieży. Po zakończeniu wojny rozpoczęto prace remontowe które ukończono pod koniec wieku XVII. Podczas prac wykonano nowe dachy wymieniono okna na prostokątne oraz wzniesiono murowany budynek przy kurtynie północnej w miejsce rozebranego drewnianego. Na południe od zamku założono istniejący do dzisiaj ogród.
W roku 1725 Zamek w Oporowie kupił podkomorzy gostyniński Jan Sołłohub. Jego syn Józef dokonał przebudowy rezydencji. Poprzez połączenie domu mieszkalnego i wieży powstało krótkie skrzydło zachodnie. Był to jednopiętrowy budynek mieszczący w przyziemiu sień z klatką schodową a na piętrze komnatę. Następstwem przebudowy bramy była likwidacja pierwotnych otworów wejściowych do domu mieszkalnego i wieży oraz zastąpienie mostu zwodzonego stałym pomostem. Zamek zyskał modny wówczas barokowy wystrój.
Kolejnymi właścicielem Oporowa byli Pociejowie a następnie rodzina Orsetti. Tomasz Orsetti w latach 1837-44 przeprowadził remont połączony z niewielka rozbudową. Od strony dziedzińca zbudowane zostały dwie przybudówki. Pierwsza powstała w narożniku płn-zach i mieściła pokój kredensowy. Druga stanęła w narożniku płd-wsch pomiędzy basztą i skrzydłem południowym. Mieściła garderobę i mieszkanie dla służby. Przebudowany został otwór bramny nadano mu neogotycki wygląd jednocześnie powiększony został podjazd który przybrał formę tarasu. Niestety następcy Tomasza tak zadłużyli majątek że w roku 1930 przeszedł on na własność Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie. Wystawiony na licytacje został nabyty przez Szymona Karskiego. Do wybuchu II wojny światowej zamkiem zarządzał administrator Gustaw Skotnicki.
Po zakończeniu wojny zespół zamkowo-parkowy przeszedł na własność państwa. Obiekt został poddany gruntownym pracom konserwatorskim. W ich wyniku dokonano znacznej regotyzacji zamku. Rozebrana została XIX –wieczna Garderoba dzięki czemu można było odtworzyć drewniane krużganki kryte przedłużoną połacią dachu i przejście do kaplicy. Podczas prac odkryto ostrołukowy portal prowadzący z Sali Rycerskiej na ganek. W baszcie wschodniej otwarto zamurowaną ostrołukową arkadę oraz odsłonięto spod tynków kamienny gotycki portal. Podwyższone zostały dachy budynków gotyckich. Zrekonstruowano wnęki strzelnicze na murach obronnych oraz naprawiono uszkodzony krenelaż. Obecny kształt budowli jest wynikiem kompromisu pomiędzy całkowitą regotyzacją a zachowaniem nawarstwień historycznych. Pomimo tego że nigdy w takiej postaci zamek nie istniał tworzy harmonijną całość.
Otoczony zadbanym parkiem zamek w Oporowie jest jedną z niewielu tak dobrze zachowanych późnogotyckich siedzib rycerskich. Mimo że leży na uboczu głównych dróg wart jest zobaczenia. Malownicze otoczenie ciekawa architektura stylowe wnętrza i ta trudna do zdefiniowania aura tajemniczości która zawsze otacza stare budowle powinny być wystarczająca rekomendacją dla każdego miłośnika zamków. Obecnie w zamkowych murach mieści się muzeum wnętrz dworskich. Zamek jest miejscem organizacji imprez kulturalnych a ostatnio został udostępniony na różnego rodzaju konferencje spotkania promocyjne i ceremonie ślubne.
