Zamek w Opolu
Charakterystyczna wieża opolskiego zamku to wizytówka miasta oraz odbywającego się tu corocznie festiwalu polskiej piosenki. Niestety jest to jedyny zachowany fragment zamku który zaliczany jest do najstarszych budowli obronnych na terenie Polski. Jego początki sięgają XIII wieku. Został wzniesiony przez książąt opolskich na Ostrówku cyplu wyspy Pasieki na miejscu wcześniejszej osady. Miejsce to zamieszkiwane przez plemię Opolan było już od VIII wieku. W wieku X powstał gród obronny otoczony drewniano-ziemnym wałem. Po lokacji miasta na prawym brzegu Odry mieszkańcy opuścili wyspę która stała się własnością książęcą.
Budowę murowanego zamku rozpoczął książę Kazimierz I syn Mieszka Plątonogiego po powrocie z wyprawy krzyżowej w roku 1218. Z powodu sporych kosztów przedsięwzięcia połowę wydatków pokrył palatyn Klemens Gryfita z Ruszczy w zamian za wsie Niemodlin i Czeladź. Prawdopodobnie początkowo opolski zamek składał się z wolnostojącego czworobocznego budynku być może mającego funkcję donżonu. Otaczał go mur obronny wzniesiony częściowo z cegły z czworoboczną wieżą od północy. Plan założenia był nieregularny zarys muru powtarzał przebieg wałów dawnego grodu. Brama znajdowała się we wschodnim odcinku muru. Prace przy rozbudowie książęcej siedziby kontynuowali następcy Kazimierza I jego syn Władysław I i wnuk Bolesław I. W latach 1283-89 wzniesiono wzdłuż południowego muru budynek określany jako „nowy zamek”. Na parterze posiadał trzy pomieszczenia alkierz i komnatę książęcą na piętrze trzy komnaty i salę. Na dziedzicu znajdowały się również budynki gospodarcze piętrowa kuchnia i piekarnia oraz studnia. W roku 1307 na pierwszym piętrze zamku urządzono kaplicę p.w. Jana Ewangelisty, apostołów Piotra i Pawła oraz Magdy Magdaleny
Kolejna rozbudowa zamku miała miejsce za czasów Bolka II w pierwszej połowie XIV wieku. Zbudowano budynek bramny w którym umieszczono kancelarię oraz mieszkanie burgrabiego. Obok postawiono stajnie dla 80 koni. Przy bramie wzniesiona została także cylindryczna ceglana wieża. Postawiona została na kamiennym fundamencie mającym 6m. głębokości. Wieża miała 35 m. wysokości a grubość muru w dolnych partiach przekraczała 3m. Wejście do niej zostało ulokowane na wysokości kilku metrów. Dolna kondygnacja służyła jako loch wyżej znajdowały się izby i wartownie. Dotychczas jako datę budowy wieży podawano rok 1300. Jednak ostatnio przeprowadzone badania archeologiczne przesuwają datę jej powstania na połowę XIV wieku. Być może więc powstała za panowania księcia Bolesława II. W kolejnych latach powstawały następne budynki wzdłuż murów obwodowych. Jednym z nich był wzniesiony naprzeciw bramy tzw. „wdowi dwór”, który został zniszczony przez pożar w roku 1514.
Zamek w Opolu prócz funkcji reprezentacyjnych jako siedziba książąt opolskich posiadał także całkiem spore walory obronne. Świadczyć o tym może nieudana próba jego zdobycia w roku 1395 przez wojska króla polskiego Władysława Jagiełły toczącego wojnę z Władysławem Opolczykiem. Poparcie przez księcia Mikołaja I króla węgierskiego Macieja Korwina w jego wojnie z królem polskim Kazimierzem Jagiellończykiem doprowadziło do kolejnego ataku wojsk polskich na Opole. Mające miejsce w roku 1474 oblężenie także nie zakończyło się sukcesem mimo iż oblegający użyli artylerii. Zamku nie zdobyli także husyci mimo iż zajęli miasto.
W roku 1532 na zamku w Opolu umiera ostatni z opolskich Piastów Jan II Dobry . Po jego bezpotomnej śmierci księstwo opolsko-raciborskie dostało się w całości w ręce Jerzego Hohenzollerna lennika króla czeskiego. Majątek ruchomy zgodnie ze wcześniejszymi układami został natomiast wywieziony do Wiednia i przejęty przez Ferdynanda I Habsburga. Habsburgowie traktowali księstwo opolskie jako przedmiot zastawów. Pozbawiony wyposażenia i przechodzący z rąk do rąk opolski zamek zaczął podupadać. W roku 1552 księstwo raciborsko-opolskie otrzymała w zastaw księżna siedmiogrodzka Izabela córka Zygmunta Starego. Chcąc zamieszkać w Opolu musiała wyposażyć zamek w podstawowe sprzęty. Zleciła także jego odnowę staroście Janowi Oppersdorff ponieważ część zamkowych komnat nie nadawała się do zamieszkania. Podczas prac przebudowano i podwyższono skrzydło płd. i zach. W roku 1564 na wskutek osunięcia się terenu pojawiły się pęknięcia i zarysowania widoczne na murach zamku. W celu zabezpieczenia budynku założono 22 klamry. W końcu XVI wieku zamek został nowoczesnymi fortyfikacjami z czterema półkolistymi bastionami. Inwentarze z tego okresu wymieniają trzy budynki zamkowe : dom wysoki, dom burgrabiego i budynek główny.
28 sierpnia 1615 ma miejsce potężny pożar który zniszczył zamek i znaczną cześć miasta. Z budynków zamkowych ocalały młyn, prochownia i folwark na Pasiece. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek został zajęty przez wojska protestanckie. Odbudowane fortyfikacje pozwoliły im skutecznie odpierać ataki wojsk cesarskich generała Goetza w latach 1633-34. Mimo iż warownia nie została zdobyta oblężenie spowodowało znaczne zniszczenia. W 1645 roku cesarz Ferdynand III zastawił księstwo opolsko-raciborskie królowi polskiemu Władysławowi IV Waza. Niestety król nie inwestował w zastaw co powodowało że opolski zamek niszczał coraz bardziej. Jego stan był tak zły że król Jan Kazimierz chroniąc się przed Szwedami w czasie „potopu” na Śląsku nie zamieszkał w Opolu lecz wybrał gościnę u hrabiego Oppensdorffa w Głogówku.
Około roku 1730 wyburzono spalone skrzydło zachodnie i na jego miejscu postawiono wolnostojącą zamkową kaplicę. Kolejne pożary z lat 1737 i 1739 dokonują następnych zniszczeń na zamku. W 1764 roku władze pruskie adaptują jeden z budynków na potrzeby sądu. W połowie XIX wieku ma miejsce rozbiórka murów obronnych i likwidacja fosy. Rozebrano także budynek sądu i młyn zamkowy. Pozostałe budynki wyremontowano i umieszczono w nich biura rejencji opolskiej. W roku 1880 wykonany po pożarze wieży krenelaż zastąpiono murowanym hełmem zwieńczonym granitową iglicą. W tym okresie zamek jest ponownie siedzibą władz i wizytówką miasta. W latach 1904-06 od płd-zach dobudowano nowe dwupiętrowe neorenesansowe skrzydło. Wyremontowano wieżę i zwieńczono ją hełmem z czerwonej dachówki. W roku 1928 zapadła decyzja władz o wyburzeniu zamku i postawieniu na jego miejscu nowego budynku dla władz rejencji. Do roku 1931 rozebrano zamkowe mury i postawiono nowoczesny biurowiec. Ocalała jedynie wieża zwana „Piastowską” będąca jedynym zachowanym do dzisiaj fragmentem zamku siedziby książąt opolskich.
