Zamek w Nakle

Od wczesnego średniowiecza rzeka Noteć stanowiła naturalną linię obrony strzegącej rubieży Wielkopolski. Nielicznych brodów pozwalających przekroczyć rzekę strzegły zazwyczaj umocnione grody. Jednym z nich było Nokło. Jak na owe czasy była to potężna warownia otoczona drewniano-ziemnymi wałami. Kres jej funkcjonowania był wynikiem zniszczeń dokonanych przez Krzyżaków którzy w roku 1331 najechali Polskę.

Jak wynika z relacji Janka z Czarnkowa oraz Jana Długosza król Kazimierz Wielki w połowie XIV wieku w miejscu zniszczonego grodu założył nowe miasto i otoczył je murami. Był również fundatorem gotyckiego zamku który został włączony w system umocnień miejskich. Pomimo że miasto i zamek stanowiły jeden kompleks obronny to wzgórze zamkowe było oddzielone fosą co wyraźnie zaznaczało jego odrębność. Pozwalało to także na kontynuowanie obrony nawet po opanowaniu przez wroga miasta. Na dzień dzisiejszy niemożliwe jest odtworzenie pierwotnego wyglądu zamku w Nakle ani jego ewentualnych późniejszych przebudów. Prawdopodobnie był to typowy zamek nizinny o regularnym założeniu. Składał się z murowanego domu głównego a resztę zabudowy stanowiły budynki drewniane. Z opisów późniejszych lustracji wynika że mógł posiadać wieżę. Podstawowym materiałem użytym do jego budowy była cegła. Nadal jego głównym zadaniem pozostała ochrona brodu na Noteci szczególnie podczas wojny z Krzyżakami w 1409-11.

Kolejne stulecia powodują powolny lecz stopniowy upadek warowni która stała się jedynie siedzibą starosty.  Wprawdzie w trakcie XVII wiecznych wojen polsko-szwedzkich został ponownie wykorzystany do obrony przeprawy przez Noteć lecz wszystko wskazuje na to że był już w stanie ruiny. Dzieła zniszczenia dopełniły obce armie przemierzające Polskę na początku XVIII wieku. Pod koniec stulecia nastąpiła zupełna rozbiórka ruin o czym świadczy plan miasta z roku 1784 na którym wprawdzie istnieje wzgórze zamkowe lecz na jego terenie nie jest zaznaczona żadna zabudowa.

Do naszych czasów nie dotrwały żadne widoczne ślady po kazimierzowskim zamku. Jedyną pozostałością która nawiązuje do jego istnienia jest plac nazwany Zamkowym.