Zamek w Międzyrzeczu
Początki królewskiego miasta Międzyrzecz położonego na niewielkiej równinie otoczonej zalesionymi wzgórzami nad ujściem Paklicy do Obry sięgają IX wieku. Wtedy to na rzecznej wyspie powstał niewielki gród plemienny. W X wieku osada zostaje wchłonięta przez państwo wczesnopiastowskie. Gród zostaje rozbudowany o czym świadczą odkryte wały o typowo piastowskiej hakowej konstrukcji. Za panowania pierwszych Piastów Międzyrzecz zabezpieczał całą zachodnią granicę Wielkopolski. Położenie grodu na skrzyżowaniu szlaków wiodących z Wielkopolski do Niemiec oraz ze Śląska na Pomorze Zachodnie spowodował wzrost jego znaczenia. Świadczyć o tym może również ulokowanie tutaj opactwa benedyktynów o którym wzmiankuje Thietmar w swej kronice opisując wydarzenia z 1005 r. Nadgraniczne położenie grodu było przyczyną częstych napaści i zniszczeń.
Po okresie względnego spokoju w drugiej połowie XI wieku Międzyrzecz zostaje zniszczony przez wojska Bolesława Krzywoustego który w 1094 roku przyłącza go ponownie do ziem piastowskich. W roku 1157 na osadę spada nowa klęska przemarsz armii Fryderyka Barbarossy który krocząc tradycyjnym szlakiem wypraw niemieckich do centrum Wielkopolski niszczy gród i podgrodzie. Po zjednoczeniu Polski przez Władysława Łokietka przyłączył on ziemię międzyrzecką do Korony a gród stał się siedzibą bogatego starostwa.
Mimo wczesnej metryki jako miasto Międzyrzec wymienia się dopiero w 1248 r. Od tego momentu datuje się szybki rozwój miasta które w XV wieku zaliczane jest do największych miast Wielkopolski.
Powstanie murowanego zamku w Międzyrzeczu wiąże się z działalnością króla Kazimierza Wielkiego. Jak podaje kronikarz Janko z Czarnkowa jego budowę rozpoczęto około roku 1340. Mury zamku wzniesiono na szczycie wału w związku z czym starannie je ufundamentowano. Oparto je na głęboko wkopanych w wał filarach. W narożniku płn-wsch znajdowała się niewielka baszta która strzegła znajdującej się w murze wschodnim bramy wjazdowej. Budynek mieszkalny znajdował się przy zachodnim boku zamku.
Wiek XV był dla zamku spokojny aż do roku 1474 kiedy to oddziały króla Macieja Korwina przy udziale księcia Henryka Kożuchowskiego i głogowian zajęły go w wyniku zdrady, jednocześnie plądrując i paląc miasto. Kolejny raz międzyrzecki zamek zostaje uszkodzony w roku 1520 przez najemne wojska niemieckie idące na pomoc Krzyżakom. Mimo tych zniszczeń został nie tylko odbudowany w stylu renesansowym ale i dodatkowo ufortyfikowany. W 1564 r. do murów obwodowych od strony wschodniej najłatwiejszej do zdobycia dostawiono dwie narożne duże basteje przystosowane do użycia broni palnej. Ich wysokość sięgała 9 m. a grubość murów 3,5 m. oraz posiadały liczne stanowiska strzelnicze. Obie basteje połączone zostały murem w którym znajdowały się dwie bramy wjazdowa oraz dla pieszych.
Kres świetności zamku w Międzyrzeczu następuje podczas licznych wojen w wieku XVII. Pomimo swych walorów obronnych zostaje zniszczony przez Szwedów i od tego momentu znajduje się w ruinie. Wprawdzie w roku 1691 ówczesny starosta międzyrzecki Piotr Opaliński próbuje go odbudować lecz umiera w tym samym roku nie dokończywszy dzieła. W 1719 r. pomiędzy miastem a zamkiem wybudowano dwór do którego przeniesiono siedzibę starostwa. Po II rozbiorze Polski kiedy likwidacji uległo starostwo w budynku urządzono browar. Obecnie wraz z zamkiem karczmą i odbudowanym domem bramnym tworzą Międzyrzecki Zespól Muzealny.
Z wspaniałego niegdyś królewskiego zamku do naszych czasów zachowały się jedynie mury obwodowe w kształcie owalu oraz dwie basteje nakryte spadzistymi dachami. Wewnątrz murów widać pozostałości renesansowego domu mieszkalnego oraz budynek wartowni. Całość otacza fosa i ziemny wał.
