Zamek w Lutomiersku

Istnienie w Lutomiersku zamku jest obecnie faktem oczywistym. Jego relikty ukryte są w murach położonego w dolinie zalewowej rzeki Ner klasztoru. Pomimo przeprowadzonych badań niewiele wiadomo o jego historii i wyglądzie. Jednym z powodów jest zupełny brak informacji o zamku w źródłach pisanych.

W roku 1274 na mocy przywileju Leszka Czarnego księcia sieradzkiego Lutomiersk otrzymał prawa miejskie. W 1311 król Władysław Łokietek nadał miasto Wacławowi Lisicowi z rodu Zarębów. Mimo różnych hipotez obecnie przyjmuje się że właśnie przedstawiciele tego rodu są fundatorami zamku. Jako czas powstania rodowej siedziby przyjmuje się początek wieku XV. Badania potwierdziły istnienie murowanego południowego domu mieszkalnego z przelotem bramnym oraz prawdopodobnie skrzydła wschodniego. Trudno powiedzieć czy zamek miał plan prostokąta o wymiarach 26×35 m. i posiadał mury obronne. Część historyków uważa że budowa obiektu nigdy nie została zakończona lub że murowane budynki stanowiły jedynie fragment drewnianej rezydencji obronnej.

Około roku 1460 Lutomiersk stał się własnością rodu Poddębskich a następnie po kądzieli w roku 1518 przeszedł w ręce Grudzińskich. W roku 1651 Andrzej Grudziński wojewoda rawski na miejscu dawnego zamku wzniósł klasztor i kościół księży reformatów.

W czasie I wojny światowej zabytkowa barokowa budowla uległa zniszczeniu. Podniesiona z ruin w okresie międzywojennym została w roku 1925 oddana do użytku Salezjanom. Po odbudowie ze zniszczeń będących efektem kolejnej wojny obiekt został zaadaptowany na salezjańską średnią szkołę muzyczną.

Pozostałości zamku ukryte są w południowym skrzydle klasztoru. Świadomie nie otynkowana elewacja ujawnia średniowieczną gotycką fakturę muru ceglanego ozdobionego rombami dekoracji zendrówkowej. We wschodniej części elewacji budynku widoczny jest ślad ostrołukowego otworu bramnego z dwiema furtkami zamurowany wyraźnie inna cegłą.