Kasztel w Łapszach Niżnych

W roku 1593 Jerzy Horwath z Paloscy odkupił od zakonu bożogrobców wieś Łapsze Niżne wraz z całym majątkiem lendackim. Horwathowie powiększyli w ten sposób klucz dunajecki który nabyli cztery lata wcześniej od Olbrachta Łaskiego. Niezwłocznie przystąpili do budowy we wsi obronnego dworu-kasztelu. Była to dwukondygnacyjny budynek wzniesiony na planie prostokąta. Posiadał dwa trakty. Południowy frontowy miał kwadratową sień oraz dużą reprezentacyjną salę. Południowy węższy trakt składał się z trzech pomieszczeń. Budynek zwieńczony był attyką a obronny charakter nadawały mu małe okienka na poddaszu służące jako strzelnice.

Na początku XVII wieku kasztel został rozbudowany. Do narożnika płd-zach dostawiono wieżę umożliwiającą flankowy ostrzał. Od wschodu zbudowano skrzydło wysunięte w formie ryzalitu. Posiadało ono po dwa pomieszczenia na każdej kondygnacji. Okna parteru ozdobiono kamiennymi obramieniami a główne wejście portalem.

W roku 1670 Stefan Horwath zmuszony trudną sytuacją finansową wydzierżawia część dóbr dunajeckich z zamkiem w Niedzicy i wsią Łapsze Niżne pochodzącemu z Włoch Sylwestrowi Joanellemu de Toulano. Jego następca baron Jan Joanelli w wieku XVIII dokonał przebudowy kasztelu. Usunięta została attyka a dach przykryto gontowym polskim dachem łamanym. Przebudowie uległa także mieszcząca się na piętrze narożnika płn-zach kaplica. W tej postaci kasztel dotrwał do początków wieku XX.

Ostatni właściciel wsi Łapsze Niżne baron Gedult Jungenfeld nie przejawiał większego zainteresowania kasztelem który od końca I wojny światowej pozostawał niezamieszkały i stopniowo popadał w ruinę. Wprawdzie władze uznały obiekt za zabytkowy lecz jego restauracji przeszkodził wybuch II wojny światowej. Niestety po jej zakończeniu kasztel uległ ostatecznemu zniszczeniu i został rozebrany do fundamentów. Na jego miejscu wzniesione zostały inne budynki.