Zamek Krimulda

( niem. Kremon )

Po zajęciu przez krzyżowców na początku XIII ziem pogańskich Liwów na prawym brzegu Dźwiny dochodzi do konfliktu pomiędzy biskupem Rygi i Zakonem Kawalerów Mieczowych. W 1207 roku następuje podział zdobytych terenów, w wyniku którego biskupom ryskim przypada ziemia leżąca na prawym brzegu rzeki Gauja. W celu umocnienia stanu posiadania biskupi przystąpili do budowy zamków mających być przeciwwagą dla położonego na lewym brzegu zamku Zakonu Kawalerów Mieczowych w Siguldzie. W 1214 roku powstaje zamek Treiden a 1255 roku położony kilka kilometrów na południe od niego zamek Kremon. Powstał w okresie rządów arcybiskupa Alberta Suerbeera należał jednak do ryskiej kapituły katedralnej.

Zamek Kremon został wzniesiony na skraju wysokiego brzegu rzeki Gauja przy ujściu do niej rzeki Vikmeste. Dzięki temu położeniu z trzech stron chroniły go strome zbocza. Od płd.-zach. osłaniał go sztucznie wykonany przekop, nad którym przerzucono most zwodzony. Zamkowe mury o prawie 2m grubości wzniesiono z kamienia. Otaczały one nieregularny dziedziniec dostosowany kształtem do owalu wzgórza. W południowym rogu założenia wzniesiono główny trzykondygnacyjny budynek. Na pierwszym piętrze znajdowała się najbardziej reprezentacyjna komnata zamkowa być może refektarz. Na parterze znajdowały się pomieszczenia gospodarcze w tym kuchnia. Najwyższa kondygnacja miała charakter obronny. W północnym narożniku dziedzińca usytuowano niewielką kwadratową wieżę. Wjazd do zamku  zapewne ufortyfikowany znajdował się w sąsiedztwie domu głównego.

Po raz pierwszy w źródłach pisanych zamek Kremon pojawia się w 1312 roku jako jeden z zamków arcybiskupa zajętych przez Zakon Krzyżacki. Krzyżacy okupowali zamek do 1318 roku. Warownia wielokrotnie była świadkiem walk pomiędzy biskupami ryskimi a Zakonem Kawalerów Mieczowych a potem ich następcami Zakonem Krzyżackim.

W czasie I wojny północnej w 1558 roku zamek Kremon zostaje zajęty przez wojska moskiewskie.  Po kilku latach wojen Krimulda wraz z okolicznymi ziemiami znalazła się w granicach Rzeczpospolitej. Zamek w 1566 roku stał się siedzibą starosty kremońskiego. W 1601 roku warownia zostaje zajęta przez wojska szwedzkie. Szwedzi wycofując się z zamku nie mogąc go utrzymać wysadzają jego mury powodując pożar. Od tego momentu obiekt pozostaje w ruinie. Teren wraz z pozostałościami zamku stał się własnością prywatną jednak jego właściciele nie podjęli próby jego odbudowy. W XIX wieku zamkowe ruiny będą w posiadaniu książąt Lieven, stały się romantycznym dodatkiem do parku. Przeprowadzono wówczas modną w tym okresie ich częściową regotyzację.

Obecnie jedynymi pozostałościami zamku są niewysokie fragmenty muru obwodowego oraz kilkumetrowa ściana budynku głównego.