Polska, Korzkiew

Korzkiew

Zamek w Korzkwi

 

W roku 1352 podsędek krakowski Jan z Syrokomli kupuje górę Korzkiew z okolicznymi polami. Po katastrofie budowlanej zamku we wsi Biały Kościół zamiast go odbudować postanawia przenieść swą rodową siedzibę. Nowe miejsce doskonale nadaje się do tego celu. Położone w zakolu rzeki Korzkiewki wzgórze jest dostępne jedynie od płd-wsch natomiast z pozostałych stron dojścia bronią strome zbocza.

Powstałe w drugiej połowie XIV wieku założenie obronne początkowo składało się jedynie z wolnostojącej kamiennej wieży mieszkalno-obronnej tzw. „kamieńca”. Piętrowa podpiwniczona budowla usytuowana na środku wzgórza miała plan prostokąta o wymiarach 9,5×12. O jej obronnym charakterze dobitnie świadczyły wąskie strzelnice oraz 2,5 metrowej grubości mury. W celu zwiększenia walorów obronnych wzgórza odcięto je przekopem suchej fosy. W następnej kolejności wzniesiony został mur obwodowy wzmocniony skarpami o planie dostosowanym do topografii wzniesienia. Bramę wjazdową na zamkowy dziedziniec umieszczono w południowym odcinku muru.

W roku 1486 Barbara córka Stanisława z Korzkwi sprzedaje majątek chorążemu przemyskiemu Stefanowi Świętopełkowi z Irząd. Ten odsprzedaje zamkową górę bogatemu mieszczaninowi krakowskiemu Piotrowi Krupka. Nowy właściciel rozbudowuje zamek. Od strony płn-wsch powstaje klatka schodowa oraz przybudówka gospodarcza. Zamek zostaje przystosowany do użycia broni palnej poprzez założenie stanowisk dla broni ręcznej na poziomie piwnic. Do południowego odcinka muru zostają dostawione od strony zewnętrznej dwie baszty. Jedna obok otworu bramnego druga przy narożniku zachodnim. Wzniesione na planie prostokąta posiadały grube kamienne mury. Po śmierci Piotra Krupka jego synowie sprzedają Korzkiew Piotrowi Zborowskiemu. Jednak zamek nie pozostaje długo w rękach rodu bowiem już około roku 1572 w księgach sądowych pojawia się nowy właściciel Szymon Ługowski.

W czasach gdy zamek jest własnością Szymona Ługowskiego oraz jego siostrzeńca Stanisława ma miejsce gruntowna przebudowa gotyckiej budowli. Po częściowym wyburzeniu ścian północnej i zachodniej powstaje dwuskrzydłowe założenie o lekko rozwartym kącie. Zasadniczo zwiększona zostaje ilość pomieszczeń mieszkalnych. W trakcie prac wykonano nowe sklepienia i powiększono otwory okienne oraz założono czterobiegową klatkę schodową. Przed wejściem powstała piętrowa loggia a drzwi ozdobiono portalami. Zgodnie z ówczesną modą budynki zwieńczono renesansową attyką i nakryto pogrążonym dachem. Z tyłu pomiędzy skrzydłami powstało zaplecze gospodarcze. W tym też okresie rozbudowano wjazd wznosząc okazały budynek bramny.

W roku 1651 po bezpotomnej śmierci Aleksandra Ługowskiego klucz korzkiewski wraz z zamkiem przechodzi w posiadanie rodziny Jordanów. Nie ma pewności czy obiekt został zniszczony w czasie „potopu” szwedzkiego. Około roku 1720 Michał Jordan będący wówczas właścicielem zamku przeprowadza jego gruntowny remont. Likwidacji ulega pogrążony dach jednocześnie zostaje obniżona attyka o część krenelażową. Dzięki temu powstaje poddasze a budynek zostaje zwieńczony wielospadowym gontowym dachem. Piętro loggi zostaje obudowane tworząc oszkloną werandę. Ściany zamku otynkowano i ozdobiono dekoracją sgraffitową. W roku 1755 Adam Jordan sprzedaje Korzkiew Teodorowi Wesselowi. Od tego momentu zamek często zmienia właścicieli. Obiekt przestaje być zamieszkany i nie remontowany zaczyna popadać w ruinę. W połowie XIX wieku zostaje zaadaptowany na spichlerz. Pochodzące z tego okresu opisy przedstawiają go z zamurowanymi oknami i zrujnowaną wieżą bramną.

Pierwsze prace konserwatorskie polegające na prowizorycznym zabezpieczeniu ruin i odgruzowaniu dziedzińca  przeprowadzone zostają w latach 60-tych XX wieku. W roku 1997 zamek stał się własnością prywatną i rozpoczęto prace mające przywrócić zabytkowi dawny wygląd.

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku