Zamek w Karpnikach

Wieś Karpniki została założona w XIII wieku a pierwsza pisana wzmianka o niej pojawia się w 1300 roku. Na początku XV wieku majątek Karpniki znalazł się w rękach rodziny von Predel. W 1438 roku Konrad von Predel sprzedał go rycerzowi Cunzowi „Bieler” von Reichenbach. Kolejnym właścicielami majątku w 1476 roku zostali bracia Schoff z Chojnika. Po dokonaniu podziału majątku między braćmi 1478 roku Karpniki przypadły Casparowi Schoffowi, który uczynił z nich swą rodową siedzibę i dał początek karpnickiej gałęzi rodu.

Prawdopodobnie już pod koniec XIV wieku we wsi istniała siedziba właścicieli wsi ale nie jest znana jaj lokalizacja. W miejscu zachowanego zamku być może istniał dwór gdy Karpniki były własnością von Reichenbach. Ta hipoteza wymaga jednak potwierdzenia w wyniku badań archeologicznych. Na przełomie XV i XVI wieku Caspar Schoff wzniósł murowaną siedzibę na planie czworokąta o wymiarach 28x23m otoczoną murem obronnym. Dodatkową ochronę zapewniała fosa zasilona wodami pobliskiej rzeki. Do kurtyny północnej dostawiono piętrowy budynek mieszkalny natomiast przy kurtynie wschodniej, węższy podpiwniczony budynek mający funkcje gospodarcze. W narożniku płd.-zach. usytuowano okrągłą wieżę wysuniętą przed lico muru. Dzięki takiej lokalizacji pozwalała flankować ogniem dojazd do zamku. Brama znajdowała się w murze zachodnim i prowadził do niej zwodzony most przerzucony nad fosą.

W 1572 roku Adam Schoff sprzedał Karpniki Friedrichowi von Kanitz und Talowitz. Jego syn Christoph po pożarze obiektu w 1593 roku wywołanej uderzeniem pioruna dokonał gruntownej rozbudowy zamku. Powstały dwa nowe dwukondygnacyjne skrzydła nakryte dwuspadowymi dachami po zewnętrznej stronie kurtyn zachodniej i południowej. Dzięki temu wewnętrzny dziedziniec pozostał w tych samych rozmiarach, otoczono go jedynie drewnianym gankiem zapewniającym komunikację. Wejście ozdobiono późnorenesansowym portalem. Zachowano otaczającą zamek fosę. Odsunięto ją jednak od zabudowań i poszerzono.

Po wojnie trzydziestoletniej ( 1618-48 ) zamek w Karpnikach często przechodził z rąk do rąk. W drugiej połowie XVIII wieku nadbudowano zamkowe skrzydła z wyjątkiem skrzydła zachodniego o jedną kondygnację. W narożniku płd.-zach. powstała murowana klatka schodowa na planie elipsy. W 1822 roku właścicielem Karpnik został książę Wilhelm von Hohenzollern brat króla Prus Fryderyka Wilhelma III. W latach 1844-46 zgodnie z ówcześnie panującą modą obiekt przekształcono w neogotycką letnią rezydencję otoczoną parkiem. Nadbudowano skrzydło zachodnie, mury zwieńczono krenelażem i pseudo obronnymi wieżyczkami. Wieża otrzymała wieloboczną nadbudowę, zmieniono elewacje i wygląd bramy wjazdowej, a na dziedzińcu postawiono krużganki. Przebudowano zamkowe wnętrza oraz dodano ich nowy wystrój. Potomkowie księcia byli w posiadaniu zamku do 1945 roku.

Po II wojnie światowej w obiekcie mieścił się Uniwersytet Ludowy następnie Zakład Specjalny dla Dzieci, a od 1973 roku dom wypoczynkowy. W 1981 roku zamek stał się własnością gminy i stał nieużytkowany, co doprowadziło do zniszczeń. W 2009 roku zamek wraz z parkiem i przyległym terenem zakupiła spółka deweloperska. Po przeprowadzonym remoncie w obiekcie funkcjonuje hotel oraz restauracja.

Mimo przeprowadzonych szczególnie w XVIII wieku prac, zamek w Karpnikach kryje w swych murach pozostałości pierwotnej budowli. Najstarsze średniowieczne pomieszczenia to podstawa wieży oraz dolne partie skrzydła wschodniego i północnego. Z czasów renesansowej rozbudowy zachowały się piętra skrzydła południowego i zachodniego. Z doby baroku pochodzi reprezentacyjna klatka schodowa. Nadal zamek otacza nawodniona fosa, przez którą wiedzie do niego kamienny most.