Dwór obronny w Jeżowie

Przy drodze z Tarnowa do Grybowa na prawym brzegu rozległej doliny rzeki Biała Grybowska wśród drzew dawnego parku znajduje się renesansowy dwór obronny. Został wzniesiony przed rokiem 1525 przez Jeżowskich herbu Strzemię. Pierwotnie był to obiekt wieżowy. Do jego budowy użyto łamanego piaskowca i niewielkiej ilości cegły. Posiadał po dwie izby na każdej kondygnacji. Do narożnika płd-wsch dostawiona była baszta z niewielkim alkierzem. O tym że była to budowla obronna świadczyły nieduże okna strzelnice kluczowe w wieży oraz grube mury. Dodatkowym walorem obronnym była otaczającą dwór szeroka fosa.

W latach 1528-44 nowy właściciel Adam Susz dokonał rozbudowy dworu. Dobudowana północna część miała znacznie cieńsze ściany oraz większe okna. Obiekt przekształcił się w piętrową kamienicę zwieńczoną czterospadowym dachem. Najbardziej reprezentacyjna sala tzw. rycerska znajdowała się na piętrze. W starej części dworu umieszczono kaplicę dworską. W przyziemiu baszty znajdował się skarbczyk o grubych murach i wąskim wejściu.

W późniejszych wiekach dwór często zmieniał właścicieli i podupadał. W XIX wieku jego piętro przerobiono na spichlerz. W roku 1897 dwór nabył Kazimierz Ramułt i po przeprowadzonym remoncie ponownie nadał mu charakter mieszkalny. Obiekt był użytkowany do roku 1945. W latach powojennych opuszczony dwór poddano renowacji i przekazano w użytkowanie Liceum Sztuk Plastycznych z Tarnowa.

Dwór obronny w Jeżowie należy do ciekawszych obiektów tego typu w Polsce. Jego wygląd od czasu rozbudowy nie uległ zmianie. Wzniesiony na planie prostokąta zwieńczony czterospadowym dachem jeszcze obecnie zachował cechy obronne. Przylegająca do niego baszta na wysokości pietra rozszerza się i wspiera na kamiennych kroksztynach. W dawnej Sali rycerskiej zachowała się polichromia z roku 1544 przedstawiająca panoramę Jeżowa i Wilczysk. W innym pomieszczeniu znajduje się renesansowy kominek z polichromią i herbem Ogończyk należącym do Adama Susza.