Zamek w Jeleniej Górze

Zgodnie z tradycją powstanie pierwszej obronnej budowli przypisuje się Bolesławowi Krzywoustemu. Zbudowany na wzgórzu gród lub strażnica miała chronić Kotlinę jeleniogórską przed napaścią od strony Czech. Jak dotąd nie zostało to jednak potwierdzone badaniami archeologicznymi. Dotychczasowe ustalenia mówią, że dopiero w drugiej połowie XIII wieku, być może z inicjatywy księcia Bolesława Rogatki lub jego syna Bolka I powstała tu warownia. Początkowo otoczona była drewniano-ziemnym wałem o wysokości 3-4m.

W połowie XIV wieku zamek spłonął i na jego miejscu powstał nowy. Ponownie wzniesiono drewniano-ziemny wał o konstrukcji skrzyniowej, który otoczył wierzchołek wzniesienia. Miał około 2m szerokości i do 5m wysokości. Po jego zewnętrznej stronie w odległości 6-8 m postawiono mur o grubości 2-2,5m. Zbudowano go z łamanego kamienia na wapiennej zaprawie. Poniżej wierzchołka powstało podzamcze, także otoczone wałem i fosą.

Z powodu późniejszych zniszczeń nie wiadomo jak wyglądała zabudowa zamku. Od połowy XIV wieku był lennem dzierżawionym przez rycerzy księstwa świdnicko-jaworskiego. W 1376 trafił w ręce Gotsche II Schoffa, a po jego śmierci w 1397 roku stał się własnością jego siostrzeńca Hansa von Nimptsch.

Po włączeniu księstwa świdnicko-jaworskiego do Czech strategiczne znaczenie zamku zmalało. Zachował on jednak swe walory obronne. Dowodem tego jest fakt, iż we wrześniu 1427 roku mimo trzykrotnych prób szturmu nie udało się go zdobyć husytom. W 1433 roku zamek został przekazany radzie miejskiej Jeleniej Góry. Jeleniogórscy mieszczanie w obawie aby po zajęciu go przez wrogie wojska nie stanowił zagrożenia dla miasta dokonali jego rozbiórki. Ostatni raz zamkowe wzgórze było wykorzystanie militarnie podczas wojny trzydziestoletniej. W 1640 roku oblegające Jelenia Górę wojska cesarskie usypały tu szańce oraz wykorzystały dawne wały.

Już pod koniec XVIII wieku wzgórze stało się popularnym miejscem wypoczynku mieszkańców. Na początku następnego stulecia zbudowano niewielką gospodę z salą koncertową, wytyczono alejki spacerowe z altankami . W 1841 roku w miejsce gospody powstała większa restauracja, zaś w 1911 roku na kulminacji wzgórza zbudowano 35 metrową wieżę widokową.

Do naszych czasów nie zachowały się żadne widoczne murowane pozostałości zamku w Jeleniej Górze. Na zamkowym wzgórzu zobaczyć można jedynie ślady fosy i ziemne wały. Obecność kamiennych murów potwierdziły prowadzone badania archeologiczne.