Hunedoara Zamek Corvina
(węg. Vajdahunyad, niem. Eisenmarkt)
Usytuowany na niewielkim skalistym wzgórzu zamek Hunedoara zwany zamkiem Corvina jest jednym z najbardziej znanych zabytków Rumunii. Początkowo istniała tu niewielka królewska twierdza wzniesiona na planie elipsy z basztą od północy. Otoczona była murami z dolomitowych bloków wapiennych i kamieni rzecznych o grubości 2m W roku 1409 król Zygmunt Luksemburski podarował dobra Hunedoary wołoskiemu kniaziowi Voicu Hunyadyemu. Po śmierci Vojka budowlę odziedziczył jego syn, Jan Hunyady, późniejszy regent Węgier i władca Siedmiogrodu.
W 1440 r. Jan rozpoczął przebudowę twierdzy, której pierwszy etap ukończono najprawdopodobniej przed 1446 r. Powstały dwa pierścienie murów wzmocnionych wieżami. Trzy z nich wieża Capistrano, Samotna oraz Bębniarzy były okrągłe. Miały po trzy poziomy, z których środkowy miał stanowiska dla strzelców a najwyższy pełnił funkcje mieszkalne. Czwarta okrągła wieża Muszkatowa, miała jedynie piętra obronne. Wieże prostokątne, Stara Wieża i Nowa Brama, miały charakter typowo obronny. Znajdowały się w nich stanowiska dla strzelców oraz magazyny broni. Kolejna prostokątna wieża ” Ne Boisa ” ( Nie bój się ) o charakterze typowego danskeru wysunięto daleko poza obwód obronny. Połączona z zamkiem była arkadową galerią o długości 33 metrów wspartą na 9 masywnych filarach. Wieża Ne Boisa nazwana tak zapewne przez serbskich najemników posiadała pięć poziomów i była przystosowana do użycia broni palnej. Wjazd do zamku prowadził przez zwodzony most.
W drugim etapie rozbudowy w tatach 1446-53 zbudowany został reprezentacyjny gotycki pałac. Znalazły się w nim Sala Rycerska a nad nią Sala Rady połączone spiralnymi schodami. Obie miały układ wielkiej sześcioprzęsłowej dwunawowej hali z ośmiobocznymi marmurowymi filarami wspierającymi sklepienie krzyżowo-żebrowe. We wschodniej części dziedzińca powstała w tym czasie zamkowa kaplica. Cały zamek wyposażono w bogaty detal kamieniarski z licznymi kartuszami herbowymi Hunyadich. Po śmierci Jana Hunyadego twierdzę przejęła jego żona, Elżbieta Szilágyi, a następnie ich syn Maciej Korwin, król Węgier w latach 1458-1490. Powstało wówczas renesansowe skrzydło północne Matia z loggią jeden z pierwszych przykładów tej architektury w Transylwanii. Ostatnim właścicielem z rodu Hunyadich był nieślubny syn Macieja, Jan Korwin.
W kolejnych wiekach zamek Hunedoara często zmieniał właściciela będąc w posiadaniu wielu węgierskich rodów. W roku 1613 stał się własnością księcia siedmiogrodzkiego Gabora Bethlen. Dokonał on barokowej rozbudowy zamku. Powstała Pałac Bethlena potężna półkolista Biała Wieża z trzema poziomami obronnymi przystosowanymi do broni palnej oraz tzw. Taras Artylerzystów i Wieża Bramna. Przebudowana została kaplica oraz cześć gotyckich pomieszczeń.
W roku 1724 zamek stał się własnością rządu Austrii. Habsburgowie nie wykazywali nim większego zainteresowania. Wykorzystywany był jako magazyn dla pobliskich zakładów hutniczych. W XIX wieku obiekt ucierpiał w wyniku kilku pożarów. Po pożarze w 1854 zapadła decyzja aby zamek przekształcić w letnią rezydencję Habsburgów. Odbudowę przeprowadzono w latach 1870-80 pod kierunkiem architektów węgierskich Imre Steindla i Frigyesa Schulka. Zakres prac był mocno kontrowersyjny i bardzo ingerował w zabytkową architekturę. Kolejną restaurację przeprowadzono w latach 1907-1913 pod okiem Istvana Möllera, który miał inną wizję odbudowy. Starał się on usunąć efekty prac swoich poprzedników i przywrócić obiektowi gotycki wygląd. W 1918 roku zamek przejął rząd rumuński. Przeprowadzane w XX wieku prace konserwatorskie pozwoliły udostępnić obiekt dla turystów.
Obecnie Hunedoara jest jednym z częściej odwiedzanych zamków w Rumuni. Dzisiejszy wygląd jest w dużej mierze efektem prac ekip konserwatorskich, które czasami ponosiła fantazja przy odbudowie. Mimo wszystko zachowało się sporo elementów oryginalnych. Wrażenie robi pałac gotycki z Salą Rycerską i Salą Rad oraz kaplica. Warte uwagi są zachowane wieże obronne a w szczególności Wieża Ne Boisa oraz taras artyleryjski i prowadząca do niego „Fosa dla Niedźwiedzi”. Oczywiście także ten zamek posiada studnię. Związana jest z nią legenda o jej powstaniu. Kopało ją trzech tureckich więźniów, którym Jan Hunyady obiecał wolność gdy znajdą wodę. Po 15 latach i wykuciu w skale 28 metrowej studni dotarli do wody. Niestety w międzyczasie Jan Hunyady zmarł a jego żona nie miała zamiaru respektować danego słowa i kazała zabić więźniów. Jeden z nich miał wykuć w skale inskrypcję ” macie wodę, ale nie macie serca” będącą przestrogą przed niedotrzymywaniem danego słowa. W rzeczywistości odnaleziono arabski napis „tym który tu kopał jest Hassan więzień niewiernego w zamku obok kościoła”.
