Dwór w Gorzanowie

Po raz pierwszy w źródłach pisanych wieś pojawia się w 1341 roku. Podzielona była na trzy rycerskie dobra lenne Ratschenhof, Moschenhof, Schlosshof. Pierwszy średniowieczny zamek w Gorzanowie znajdował się zapewne pomiędzy obecnym założeniem pałacowym a kościołem. Brak informacji kto był fundatorem obiektu. Został on zniszczony w czasie wojen husyckich w latach 1460-69 lub podczas walk o tron czeski pomiędzy królem czeskim Jerzym z Podiebradów a Maciejem Korwinem w 1470 roku.

W latach 70-tych XV wieku dobra zamkowe trafiły w ręce rodziny von Ratschin. Istnieją hipotezy, że pod koniec wieku powstał dwór, którego relikty kryją się w piwnicach obecnego pałacu. Około 1554 roku z inicjatywy Heinricha von Ratschin przystąpiono do budowy okazałego renesansowego dworu. Przy jego wznoszeniu wykorzystano łamany kamień pochodzący ze zniszczonego średniowiecznego zamku. Dwór posiadał jednotraktowy układ z wieżą pośrodku, w której umieszczono klatkę schodową i dużą sień. Rodzina von Ratschin utraciła Gorzanów podczas wojny trzydziestoletniej w 1623 za popieranie protestantyzmu.

Skonfiskowane dobra trafiły do pochodzącego z tyrolskiej rodziny Johanna Arbogasta barona von und zu Anneberg. W kilka lat baron wykupił pozostałe lenna stając się właścicielem całej wsi. W latach 20-tych XVII wieku nastąpiła rozbudowa renesansowego dworu. Powstało założenie pałacowe z wewnętrznym dziedzińcem. Na południe od niego powstał drugi dziedziniec gospodarczy otoczony z trzech stron budynkami, a od zachodu murem kurtynowym z bramą. Po ślubie córki barona Marii Maximiliany z Johannem Friedrichem hrabią von Herberstein w 1659 roku Gorzanów wszedł w posiadanie rodu von Herberstein i pozostawał w ich rękach do lat 20-tych XX wieku. W latach 1653-57 Johann Friedrich dokonał barokowej przebudowy rezydencji. Zmieniono wnętrza i elewacje zewnętrze oraz wzniesiono nowy hełm na wieży. W skrzydle północnym powstała bogato dekorowana kaplica pod wezwaniem św. Jerzego z sieciowym sklepieniem. Od północy urządzono podjazd oddzielony od wsi bramą. Dzięki tym zmianom powstała wspaniała rezydencja pałacowo-parkowa, jedna z okazalszych na ziemi kłodzkiej.

W 1669 roku hrabia Johann Friedrich z posiadanych na ziemi kłodzkiej dóbr utworzył majorat, którego siedzibą został Gorzanów. Po śmierci Johanna Antona von Herberstein w 1729 roku dobra przejęła styryjska linia rodziny. Ponieważ mieli oni swe posiadłości głównie w Austrii w Gorzanowie bywali okazjonalnie. W 1735 przeprowadzono kolejną przebudowę wnętrz i elewacji. Po 1775 roku ogród przekształcono w park krajobrazowy w stylu angielskim. W latach 1816-47 w pałacu działał teatr, do którego na spektakle zapraszano nawet miejscową ludność. W latach 1926-30 rozwiązano majorat i dobra sprzedano miastu Bystrzyca.

Po II wojnie światowej w pałacu zamieszkali przesiedleńcy z Kresów. Obiekt, który bez większych zniszczeń przetrwał wojenną zawieruchę szybko został zdewastowany i rozkradziony. W 1997 zrujnowany pałac kupiła Elżbieta Finz z Austrii. Niestety nie zapobiegło to pogarszaniu się stanu technicznego budynków. Dopiero przejęcie zabytku przez Fundację Pałac Gorzanów w listopadzie 2012 zmieniło tą sytuację. Przystąpiono do ratowania obiektu i remontu zniszczonych dachów, stropów oraz sypiących się murów. Należy mieć nadzieję, że działania te pozwolą przywrócić tej wspaniałej rezydencji jej dawny blask.