Zamek w Golczewie

Pierwsza wzmianka o zamku w Golczewie pochodzi z roku 1304 kiedy biskup kamieński Henryk Wachlolz kupił „castrum et villa Gulzow” od rycerzy Smelinga i Wedel­stedta. Świadczy to o istnieniu już wówczas obronnego założenia. Była to niewielka rycerska siedziba położona w przesmyku pomiędzy dwoma jeziorami. Wzniesiona na kopcu o 3m wysokości  składała się z murowanego domu ustawionego pośrodku majdanu otoczonego ziemnym wałem. Budynek miał zapewne plan prostokąta o wymiarach nie większych niż 20x9m.

Biskup Henryk Wachlolz kupując zamek w Golczewie wpłacił jedynie zaliczkę i dopiero jego następca Fryderyk v. Eickstedt w roku 1331 wpłacił kolejną ratę. Trudności fi­nansowe kolejnego biskupa Jana I, księcia von Sachsen-Lauengurg, spo­wodowane być może rozbu­dową osiedla katedralnego w Kamieniu, roz­wiązane zostały dzięki zastawieniu w 1363 roku zamku golczewskiego ka­pitule katedralnej. W 1385 roku bi­skup Filip von Rehberg odebrał za­staw kapitule i przekazał go zaufanemu archidiakonowi, Fili­powi von Helpte z Uznamia. W roku 1402 zamek w Golczewie stał się własnością Flemmingów będących wierzycielami biskupa którzy przejęli go za zrzeczenie się długu wartego 6000 marek. W cztery lata później odsprzedali zamek za cenę dwukrotnie wyższą księciu Bogusławowi VIII toczącemu zbrojny spór z kamieńskimi biskupami.

Nowy właściciel rozebrał budynek mieszkalny do piwnic oraz podwyższył o 2m wysokość kopca i powiększył jego wymiary do wielkości 40x40m. Wzniesiony został 4m wysokości mur obwodowy. Przy południowej kurtynie zbudowany nowy budynek zwany „domem rycerskim”. Miał plan prostokąta o wymiarach 25x12m. W narożniku płd-wsch stanęła wolnostojąca cylindryczna wieża na czworokątnej podstawie. Cokół wieży wykonano z kamienia na rzucie 8,5x9m natomiast wyższe partie są ceglane. Wieża miała siedem kondygnacji najniższa znajdująca się poniżej poziomu dziedzińca służyła jako loch. W sklepieniu posiadała otwór przez który opuszczano więźniów i dostarczano im pożywienie. Na wyższe kondygnacje dostać się można było jedynie po drabinach. Wejście do wieży umieszczono na wysokości 6m i było dostępne z ganku obronnego na murach. Wjazd do zamku prowadził od północy przez leżące poniżej podzamcze.

W roku  1436 roku kapituła odzy­skała zamek jednak już w 1450 został ponownie zastawiony rycerskiej rodzinie Eber­steinów. W roku 1500 kapituła i biskup spłacili dług i Golczewo powróciło w posiadanie kapituły. Po sekularyzacji dóbr kościelnych w roku 1534 golczewski zamek stał się własnością książęcą. W 1637 roku na zamku w Golczewie zamieszkał ostatni, tytularny protestancki biskup kamieński Ernest Bogu­sław de Croy, siostrzeniec ostatniego księcia pomorskiego Bogu­sława XIV. Po jego śmierci w roku 1684 obiekt wszedł w posiadanie Brandenburgii, a władze Golczewa były jego zarządcą. Pochodzący z tamtego okresu do­kument informuje, że 4-boczny dziedziniec zam­kowy otoczony był so­lidnym murem, w którym od północy znajdował się budynek bramny w kon­strukcji ryglowej, broniący dostępu od strony mostu, przerzu­conego przez fosę. Pośrodku dziedzińca znajdo­wała się stud­nia.

W XVIII wieku na zamku wzniesione zostały zabudowania gospodarcze miedzy innymi browar i piekarnia. W roku 1812 nastąpiła rozbiórka zamkowych murów. Zachowała się jedynie wieża która w latach 1895 i 1929 była konserwowana. Niestety przeprowadzone w duchu romantyzmu prace rekonstrukcyjne zwieńczenia wieży odbiegają od jej pierwotnego wyglądu. W latach 70-tych XX wieku przeprowadzono badania archeologiczne które pozwoliły poznać fazy budowlane zamku oraz odkryć 4m pod powierzchnia dziedzińca mury pierwszej XIII-wiecznej zabudowy. Obecnie jedyna pozostałością zamku w Golczewie jest wieża stojąca na wysokim kopcu otoczonym fosą. Jest udostępniona zwiedzającym a na jej szczycie znajduje się punkt widokowy.