Łotwa, Edole

Edole

Zamek w Edole

 

Po zdobyciu przez wojska krzyżowców Kurlandii doszło w połowie XIII do utworzenia na części zajętych ziem biskupstwa kurlandzkiego. W jego skład weszły tereny z dzisiejszą miejscowością Edole. Brak wiarygodnych informacji kiedy biskupi przystąpili do budowy zamku. Wprawdzie niektóre przewodniki wspominają, że miało to miejsce już w 1275 roku ale nie zostało to potwierdzone. Obecnie przyjmuje się, że budowa warowni zwanej Edwahlen nastąpiła w początku XIV wieku. Usytuowany został na małym wzniesieniu na lewym brzegu niewielkiego strumienia. Od północy wody strumienia spiętrzono tworząc staw młyński z pozostałych stron wzgórze otoczono nawodniona fosą.

Pierwotne założenie miało plan zbliżony do kwadratu o wymiarach 31,5 x 34,5 metra. Na otoczonym murem dziedzińcu początkowo znajdowało się tylko jedno północne skrzydło. Zarówno jego piwnice z beczkowatymi sklepieniami  jak i wyższe kondygnacje podzielone były na trzy pomieszczenia. Zamkowa brama znajdowała się w połowie muru wschodniego. Miała formę wieży wysuniętej przed lico muru o wymiarach 6,5 x 7 metra. Zwieńczona była czterospadowym dachem. Istnieją różne hipotezy kiedy powstały pozostałe skrzydła północne i zachodnie. Starsze badania datują je na XVI wiek natomiast nowsze opracowania przesuwają czas ich budowy na wiek XIV.

W drugiej połowie XVI wieku w południowo-zachodnim narożniku zamku zbudowano okrągłą wieżę o średnicy 8,25 m. Początkowo wieża miała charakter typowo obronny w późniejszych latach wykorzystywano ją do celów mieszkalnych a piętro przekształcono w zbrojownię.

W 1559 roku ostatni biskup kurlandzki Johann von Munchausen sprzedał Ziemię Pilityńską królowi duńskiemu a ten przekazał ja swojemu bratu Magnusowi. Sprzeciwił się temu siostrzeniec biskupa Ulrich von Behr który jako koadiutor zgłosił swe pretensje do biskupstwa. W 1561 roku doszło do ugody między Magnusem a Ulrichem w wyniku której uzyskał on cześć ziem dawnego biskupstwa w tym Edole. Rok później właścicielem Edole został brat Ulricha Johann von Behr który uczynił zamek swą rodową siedzibą. W rękach rodziny  von Behr pozostało aż do reformy rolnej w XX wieku. Ostatnim właścicielem był Alexander von Behr.

Po śmierci Magnusa w 1683 pretensje do Ziemi Plityńskiej zgłosiła Polska. Oddziały polskiego wojska wkroczyły na sporne terytorium. W czasie działań zbrojnych zamek w Edole został zniszczony. Obiekt został jednak szybko odbudowany. Trwające w XVII wieku wojny polsko-szwedzkie przyniosły kolejne zniszczenia wywołane przez pożary w 1617 i 1622 roku. Zamek ponownie został odbudowany i zamieszkany. Powstały nowe zabudowania od południa i zachodu. Stopniowo obiekt tracił swój obronny charakter przekształcając się w szlachecką rezydencję.

W latach 1835-40 Adolph Werner Behr dokonał przebudowy rodowej siedziby nadając mu modny neogotycki wygląd. Wyburzono wszelkie dobudówki i starsze budynki pozostawiając jedynie skrzydła po obu stronach bramy podwyższono wieże oraz  zmieniono elewacje. Do utworzonego czteroskrzydłowego założenia dobudowano od zachodu budynki tworzące drugi dziedziniec z niewielką wieżą. Wokół zamku założono park krajobrazowy. Podczas przebudowy zmieniły  się również zamkowe wnętrza. Jego wystrój stał się bardziej luksusowy podkreślający arystokratyczne aspiracje rodziny Behrów. Najbardziej imponującym pokojem był główny hol wejściowy.

Podczas zamieszek w 1905 roku zamek został zniszczony. Już następnego roku przystąpiono do jego odbudowy. Prace ponownie zmieniły jego wygląd. Pojawiły się nowe okna i drzwi zniknęło wiele neogotyckich detali. Przebudowano wieżę bramną. Po II wojnie światowej aż do lat 80-tych XX wieku w zamku funkcjonował dom dla inwalidów. Potem użytkowany był przez Akademie Sztuk Pięknych. W 1991 roku stał się własnością gminy Edole.

Obecnie starsza cześć zamku jest udostępniona do zwiedzania w nowszej funkcjonuje hotel. Z pierwotnego średniowiecznego założenia zachowały się piętro i sklepienia w wieży. W zamkowych wnętrzach podziwiać można bogate wyposażenie w tym sporo oryginalnych detali z różnych okresów jego dziejów.  Dobrze zachowany zamek w Edole jest najpiękniejszą szlachecką rezydencją Kurlandii i jest zaliczany do najciekawszych, godnych uwagi zamków na Łotwie.

 

 

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku