Zamek Czocha

Pierwsze wzmianki o zamku Czocha pochodzą z roku 1329. Trudno jednoznacznie stwierdzić kiedy powstał i kto był jego budowniczym. Być może wzniesiony został juz w połowie XIII wieku przez króla czeskiego Wacława II. Inna możliwość to początek wieku XIV kiedy tereny nad rzeką Kwisą opanował książę jaworski Henryk I. Pierwotnie zamek była to niewielka kamienna warownia na planie czworoboku położona na granitowej nadrzecznej skarpie. W narożniku płn-zach usytuowano cylindryczną wieżę. Dom mieszkalny miała plan trapezu i posiadał cztery kondygnacje.

Po bezpotomnej śmierci księcia Henryka jego następcą został bratanek książę świdnicki Bolko II Mały. Również on zmarł bezpotomnie i jego dobra stały się lennem króla Czech. Zamek Czocha przestaje być twierdzą strzegącą granic i staje się siedzibą rycerskiego rodu Dohnów z Saksonii. W roku 1420 zamek nabył czeski rycerz i radca królewski Hartung von Klüx. Podczas nieobecności właściciela w roku 1433 zamek zajęły wojska husytów pod dowództwem Hansa von Czirna z Niesytna. Jednak już następnego roku Hartung odzyskał rodową siedzibę. Po śmierci Ramfolda von Klüx w roku 1451 Czocha staje się własnością Kacpra von Nostitza i rękach jego rodziny pozostaje przez następne 250 lat.

W roku 1525 ówczesny właściciel zamku Czocha Johann von Nostitz dokonał jego renesansowej przebudowy. Dobudowano nowe budynki unowocześniono fortyfikacje wzniesiono basteje. Kolejna przebudowa miała miejsce około roku 1611. Ostatnim właścicielem zamku z rodu  von Nostitz był Christoph. Zmarł on w wieku 31 lat nie zostawiając potomka. Jego matka sprzedała dobra w roku 1700 radcy króla Augusta II Mocnego Johanowi Hartwigowi von Uechtritzowi za sumę 152 tys. talarów. Ponieważ nowy właściciel nie posiadał synów tylko dwie córki to aby zapobiec przejściu majątku w obce ręce zobowiązał je do wyjścia za mąż jedynie za mężczyzn z innej gałęzi rodu  von Uechtritz. W nocy z 17 na 18 sierpnia 1793 zamek strawił potężny pożar. Zniszczone zostały dachy wieża wyposażenie komnat bogate archiwum i zbrojownia. Podczas odbudowy w miejsce średniowiecznego dachu wykonano nowy czterospadowy barokowy kryty łupkiem a nie jak wcześniej dachówką. W tym czasie podwyższono też zamkową wieżę.

Po śmierci Ottona von Uechtritz w roku 1905 jego synowie sprzedali zamek wraz z dobrami drezdeńskiemu bankierowi Ernestowi Friedrichowi Gütschow. Nowy właściciel zlecił znanemu berlińskiemu architektowi prof. Bodo Ebhardtowi przebudowę rezydencji. Kosztem 4 milionów marek powstała neogotycka budowla z bogato wyposażonymi wnętrzami. W rękach rodziny Gütschow zamek był do roku 1945. Po zakończeniu II wojny światowej zaadaptowano go na Wojskowy Dom Wypoczynkowy. Obecnie zamek jest częściowo udostępniony do zwiedzania.

Po zmianach dokonanych na początku XX wieku zamek Czocha składa się z dwóch podzamczy oraz zamku górnego do którego prowadzi kamienny most przerzucony nad suchą fosą. Najstarszym elementem jest górująca nad całym założeniem cylindryczna wieża zwieńczona renesansowym hełmem. Na wewnętrznym dziedzińcu zamku górnego zachowała się studnia z czasów powstania warowni, zwana „studnią niewiernych żon”. Główne wejście zdobi wczesnobarokowy portal z herbowymi kartuszami. Najciekawszą zamkową komnatą jest tzw. Sala Rycerska. Dwukondygnacyjna z ozdobnym  białym neogotyckim kominkiem nakryta dębowym stropem belkowym. Wzdłuż jej południowej i zachodniej ściany znajduje sie pięknie rzeźbiony drewniany balkon wsparty na kroksztynach i jońskich kolumnach.

Zamek Czocha należy do najbardziej znanych zamków na terenie Polski. Jego wizerunek gości na niezliczonych kalendarzach okładkach książek i czasopism. Jego mury były tłem do fabuły kilku filmów.