Zamek w Ćmielowie
Pierwsza wzmianka o castrum Ćmielów pochodzi z roku 1388. Dokument ten potwierdza jego sprzedaż, przez braci Marcina i Mikołaja, Gniewoszowi z Dalewic późniejszemu kasztelanowi sandomierskiemu. Obecnie jednak uważa się, że dotyczy to raczej średniowiecznego zamku w pobliskim Podgrodziu. Inna ciekawa teoria mówi, że pierwszy zamek miał znajdować się w miejscu późniejszego ćmielowskiego rynku i po lokacji miasta w roku 1505 pełnić funkcję ratusza. Obiekt miał zostać zniszczony przez Szwedów w czasie „potopu”. Bardziej prawdopodobne wydaje się jednak, że po opuszczeniu Podgrodzia Gniewosz z Dalewic lub jego spadkobiercy wznieśli w Ćmielowie obronną siedzibę. Powstać ona miała na sztucznie usypanej wyspie, pośród mokradeł rzeki Kamiennej. Była to być może wieża mieszkalna użytkowana do końca XV wieku. Budowla mogła zostać uszkodzona lub zniszczona przez najazd Tatarów w roku 1502, następnie odbudowana i rozbudowana przez przedstawicieli rodu Odrowążów Jakuba lub Mikołaja
W latach 1519-31 Krzysztof Szydłowiecki kanclerz wielki koronny, w dolinie rzeki Kamienna około 300 metrów od miasta być może w miejscu starszego założenia, wznosi nowy murowany zamek. Składał się on z pałacu znajdującego się na otoczonej nawodnioną fosą wyspie oraz położonego od południa podzamcza. Pałac posiadał dwa niewielkie budynki mieszkalne ustawione równolegle względem siebie. Od północy nieduży wewnętrzny dziedziniec zamykała zamkowa kaplica. Podzamcze pierwotnie składało się z budynku i trójkondygnacyjnej wieży bramnej. Wieża wysunięta była przed lico muru i posiadała w przyziemiu strzelnice kluczowe oraz szyję bramną. Piętra posiadały po dwa pomieszczenia, a drugie miało charakter reprezentacyjny. Zachowane gotycko-renesansowe obramienia okien i naroża wykonane tak jak w kaplicy pałacu sugerują, że wieża powstała w czasie budowy zamku przez Krzysztofa Szydłowieckiego. Natomiast dwa okna z kamieniarką typowo gotycką zachowane w budynku podzamcza, mogą świadczyć o jego starszej metryce. Podzamcze posiadało więcej budynków skupionych wokół prostokątnego dziedzińca. Otaczał je mur z gankiem dla straży mający 1,5m grubości i do szczytu przedpiersia około 6,5m wysokości. W późniejszym okresie podzamcze zostało rozbudowane. Od wschodu do wieży został dobudowany trójkondygnacyjny budynek, a od zachodu powstało skrzydło południowe. Drugie mniejsze zapewne piętrowe skrzydło wzniesiono od zachodu.
Po Szydłowieckich zamek w Ćmielowie od połowy XVI wieku należał do Tarnowskich. W roku 1617 majątek ćmielowski wraz z zamkiem staje się własnością księcia Janusza Ostrogskiego. Nowy właściciel otoczył swą rezydencję fortyfikacjami ziemnymi o narysie prostokąta z czterema bastionami w narożach. Niestety nie uchroniło to zamku w Ćmielowie przed wojskami szwedzkimi. W czasie „potopu” w roku 1657 został on zdobyty, ale nie został zniszczony. Przez pewien czas kwaterował w nim sprzymierzony ze Szwedami książę siedmiogrodzki Rakoczy. W drugiej połowie XVII wieku zamek należał do Wiśniowieckich, a następnie Sanguszków. Kolejna wojna w roku 1702 okazała się o wiele mniej łaskawa dla ćmielowskiego zamku. Został on poważnie zniszczony w tym zamkowa kaplica.
W roku 1753 zamek w Ćmielowie przeszedł w ręce rodziny Małachowskich. Około roku 1773 została odnowiona kaplica zamkowa, jednak sam obiekt chylił się ku upadkowi. W roku 1800 podzamcze zostało zaadaptowane na browar, a od roku 1905 funkcjonowała w nim łaźnia.
W 2008 r. nieruchomość z ruinami zamku zakupił prywatny inwestor z zamiarem odbudowy budynku przedzamcza Niszczejące przez wiele lat mury obecnie są konserwowane w celu zaadaptowania obiektu. Z położonego na wyspie pałacu zachowały się jedynie przyziemia dwóch prostokątnych budynków oraz dwie kondygnacje murów kaplicy. Z podzamcza najlepiej zachowana jest wieża bramna. W jej przyziemiu znajduje się sklepiony kolebkowo przelot bramny, z ostrołukowym wjazdem w kamiennym obramieniu. Pozostałe budynki podzamcza przetrwały do wysokości pierwszej kondygnacji. Z fortyfikacji ziemnych pozostały jedynie wały oraz jeden z bastionów.
