Kościół obronny w Cisnădie
( niem. Heltau; węg. Nagydisznód )
Początki osady sięgają połowy XII wieku, kiedy to król Węgier Gejza II sprowadził niemieckich osadników do ochrony granic królestwa przed Pieczyngami i Kumanami. Pierwsza pisana wzmianka o wsi pochodzi z 1204 roku. Prawdopodobnie pierwsza osada została zniszczona w czasie najazdów mongolskich. Powtórnie ma miejsce akcja kolonizacyjna, w wyniku której zostają sprowadzeni Sasi. Wieś zostaje odbudowana w jej centrum na wzgórzu powstaje kościół. Była to trzynawowa bazylika romańska pod wezwaniem św. Walburgi. W 1323 roku pojawia się informacja mówiąca o osadzie Heltau jako mieście. W tym okresie kościół zostaje przebudowany w stylu gotyckim.
W XV wieku miasto jest kilkukrotnie niszczone w 1438, 1442 oraz 1457 roku przez Turków. Powoduje to podjęcie decyzji o inkastelizacji kościoła. Nad transeptem i prezbiterium zbudowano dodatkowe piętra obronne wyposażone w otwory strzelnicze. Podwyższona i wzmocniona zostaje wieża. Wokół kościoła powstaje mur obronny o wysokości 6m na planie owalu. W latach 1490 i 1493 mają miejsce kolejne najazdy wojsk tureckich. Wprawdzie Turkom nie udało się zdobyć kościoła ale poczynili spore zniszczenia. Mobilizuje to Sasów do przyspieszenia prac przy fortyfikowaniu świątyni. W wyniku trwających do 1530 roku działań powstaje jeden z większych w Siedmiogrodzie obronnych kościołów. Otoczony zostaje podwój pierścieniem murów wzmocnionych kilkoma basztami i bastionami. W przestrzeni między murami znajdowała się fosa. Wjazd na wewnętrzny dziedziniec prowadził przez podwójny zwodzony most. Do wewnętrznego muru dostawiono pomieszczenia, które były wykorzystywane jako magazyny gdzie gromadzono zapasy. W czasie zagrożenia służyły także mieszkańcom miasta chroniącym się w twierdzy jako mieszkania.
W połowie XVI wieku kościół zostaje przejęty przez wspólnotę luterańską. W roku 1583 roku obiekt zostaje uszkodzony przez trzęsienie ziemi. W 1591 roku wieża kościoła zostaje przebudowana a w 1751 otrzymuje swój obecny kształt. W latach 1778-93 ma miejsce renowacja całego założenia po zniszczeniach wywołanych przez pożar. Przyczyną mogła być umieszczona na szczycie wysokiej na 59 metrów wieży złota kula. Powodowało to, że wieża była kilkukrotnie trafiana piorunem i spalona. W 1797 roku założono na niej pierwszy w Siedmiogrodzie piorunochron. W 1868 roku umieszczono na wieży zegar, który dotychczas działa bez naprawy. Tym czasie usunięto cześć umocnień a w ich miejsce zbudowano budynki mieszkalne.
Obecnie ufortyfikowany kościół w Cisnadie jest główną atrakcją turystyczną miasta. Zachowały się otaczające go mury obronne i kilka baszt: Strażnicza, Ratuszowa, Szkolna, Kowali oraz Spiżarnia. W kościele szczególnie cenny jest romański portal na zachodniej fasadzie wieży oraz neogotycki ołtarz. Ciekawą historie ma południowa absyda. Była ona oddzielona od reszty kościoła murem i pełniła role skarbca. Zamurowano w niej kosztowności w czasach niebezpieczeństwa, a o miejscu ukrycia wiedziały tylko dwie najbardziej zaufane osoby. Czując zbliżająca się śmierć strażnicy przekazywali tajemnicę kolejnej zaufanej osobie. Gdy w 1793 roku odnaleziono kryjówkę część skarbu posłużyła do sfinansowania renowacji kościoła, pozostałą możemy zobaczyć w Narodowym Muzeum Brukenthala w Sybinie.
