Zamek w Chojnowie

Szlak karawan średniowiecznych kupców zwany Wysoką Drogą łączący niegdyś Flandrię z Kijowem sprzyjał powstawaniu na swej drodze miast i osad. Jedną z nich była osada „Haynow” o której mówią dokumenty historyczne z 1288 r. Dogodne położenie sprzyjają szybkiemu rozwojowi Chojnowa. Zostaje wzniesiony gród na terenie którego znajdował się zamek kasztelański co potwierdzają wzmianki z 1292r.

Na początku XIV wieku w miejscu kasztelani wzniesiono z kolei zamek gotycki z którego do dzisiaj zachowały się jedynie fragmenty murów. Mimo że włączony w obręb miasta był odgrodzony od niego murem obronnym u podnóża którego płynęła rzeczka Młynówka. Oddzielenie zamku od miasta było spowodowane zabezpieczeniem siedziby księcia na wypadek konfliktu z mieszczanami. Nie jest znany dokładny wygląd gotyckiego zamku najprawdopodobnie oprócz murów i fosy posiadał on wieżę oraz budynek mieszkalny. W roku 1428 Chojnów niszczą wojska husyckie. Z pogromu uratowało się zaledwie 15 mieszczan ukrytych na wieży kościelnej. Wywołany najazdem ogromny pożar niszczy miasto i zamek. Kolejny pożar zamku miał miejsce w 1510 r. W jego skutku zawaliła się jedna z wież.

Decyzję o przebudowie i rozbudowie zniszczonej książęcej siedziby podjął książę legnicki Fryderyk III. W miejsce gotyckiego wzniesiono zamek renesansowy o trzech skrzydłach ustawionych wzajemnie pod kątem rozwartym. jego fasady zostały bogato ozdobione wczesnorenesansową kamieniarką. Po śmierci księcia Fryderyka IV w 1596 r. w zamku osiadła wdowa po nim Anna. Odtąd stał się on rezydencją dla książęcych wdów. W rękach Piastów Śląskich Chojnów pozostaje do roku 1675 kiedy to bezpotomnie umiera książę legnicki Jerzy Wilhelm. Miasto przechodzi w ręce cesarza Leopolda I i znajduje się pod panowanie Austrii do roku 1740 kiedy to przejmują je Prusacy.

Wojna trzydziestoletnia oraz pożar w 1661 niszczą zamek tak że w początku XVIII wieku użytkowana jest jedynie jego płn-zach część. W roku 1708 w skrzydle pd-wsch urządzono kaplicę Marii Panny rozbudowaną w 1711. Los skrzydła południowego przesądziły następne pożary w latach 1762 i 1767. Rok później dokonano rozbiórki ruin aby uzyskać materiał budowlany do odbudowy domów mieszkalnych. W nadającej się do użytkowania części zamku zarządzające miastem władze pruskie urządziły biura. W roku 1831 zamek nabyły na własność władze miejskie. Dokonywane przez kolejne wieki przeróbki zatarły jego pierwotny renesansowy charakter.

Po roku 1945 zdewastowany obiekt został odbudowany z przeznaczeniem na Muzeum Regionalne. Zachowany do naszych czasów fragmenty zamku to dwuskrzydłowa dwukondygnacyjna budowla przykryta stromym dachem. Ścianę południową obu skrzydeł stanowi mur obronny. W fasadzie frontowej zachowała się renesansowa wykonana z piaskowca niezwykle cenna dekoracja portalu i obramień okiennych z roku 1547. Niestety wnętrza zamku pozbawione są cech stylowych.