Zamek w Chełmnie
Zespół klasztorny Sióstr Miłosierdzia położony w zachodnim narożniku Starego Miasta, powstał na miejscu zapomnianego krzyżackiego zamku. Jego pozostałości niewidoczne zza klasztornego muru, sporadycznie są wymieniane w spisach militarnych obiektów Zakonu. Pierwsze wzmianki o Chełmnie pochodzą z roku 1132. Znajdował się tu obronny gród będący siedzibą kasztelana. Od roku 1222 stał się własnością biskupa Chrystiana prowadzącego na terenie pogańskich Prus działalność misyjną. Po wyjeździe biskupa w roku 1230 Chełmno zostaje przejęte przez Zakon Krzyżacki.
Krzyżacy natychmiast przystępują do budowy murowanego zamku. Wzniesiony na prawym brzegu Wisły został usytuowany na skraju stromej, nadrzecznej skarpy. Zamek w Chełmnie składał się z domu konwentu i dwóch flankujących go wież mieszkalnych. Położony w płn-zach narożniku miasta, oddzielony był od niego murem i fosą. Pomimo swej odrębności, był ściśle powiązany z fortyfikacjami miejskimi. Od roku 1233 zamek stanowił siedzibę mistrzów krajowych. W praktyce, więc do czasu przeniesienia się wielkiego mistrza do Malborka, był stolicą Zakonu na ziemiach północnych. W połowie XIII wieku pojawia się urząd komtura chełmińskiego, jest on jednak przejściowy i po kilkudziesięciu latach zanika. Obecny stan wiedzy uniemożliwia odtworzenie prowadzonych w tych latach prac przy rozbudowie zamku. Ich jedyną pozostałością jest kaplica.
W roku 1265 mistrz krajowy Ludwik v. Baldersheim sprowadza z Czystego na Śląsku zakon cysterek. Z ich inicjatywy zostaje zbudowany jednonawowy ceglany kościół. Po likwidacji urzędu mistrza krajowego cysterki adaptują zamek na własne potrzeby. W roku 1349 zakon zostaje przeniesiony do Królewca. Klasztor zostaje przejęty przez benedyktynki. W ich posiadaniu pozostawał do roku 1821, kiedy nastąpiła kasata zakonu. Kolejnym właścicielem obiektu zostały Siostry Miłosierdzia św. Wincentego. W roku 1878 zakonnice wzniosły szpital po raz kolejny powiększając teren klasztoru. Obecnie działa tu prowadzony przez siostry dom opieki społecznej dla niepełnosprawnych.
Z dawnego krzyżackiego zamku w Chełmnie zachowały się dom konwentu przebudowany w XIX wieku, kościół wzniesiony przez cysterki oraz najciekawszy obiekt jedna z dwóch wież mieszkalnych. Nosi ona nazwę „baszty Mestwina”, ponieważ według legendy więziony był w niej przez Krzyżaków syn księcia Świętopełka Mestwin. Na terenie obecnego klasztoru zobaczyć można także gotyckie mury miejskie oraz jedną z bram zwaną Merseburską, obecnie zamurowaną. W tym miejscu warto zaznaczyć, że mury miejskie zachowały się prawie w całości, a ich długość wynosi ponad 2 km. Ten fakt oraz bardzo ładnie zachowany średniowieczny układ urbanistyczny sprawia, że Chełmno zaliczane jest do cennych zabytków miejskich i stanowi sporą atrakcję turystyczną.
