Chłopski zamek w Câlnic

(niem. Kelling, węg. Kelnek)

Po najeździe mongolskim z roku 1241 w Transylwanii nastąpił gwałtowny wzrost budownictwa obronnego. Porzucono wznoszenie obiektów z drewna i ziemi na rzecz murowanych.  Prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku węgierski hrabia Chyl de Kelling buduje kamienną wieżę obronno-mieszkalną. Wzniesiona została na planie prostokąta o wymiarach 9×13 m. Pierwotnie miała około 14 m wysokości i trzy poziomy. Wejście na górne kondygnacje prowadziło schodami ukrytymi w murze, którego grubość wynosiła ponad 1m. Pomieszczenia mieszkalne wieży posiadały okienka o charakterze romańskim, bliźnie, z trzecim otworem kolistym, wypełnionym trójliściem. W następnej kolejności wieża została otoczona owalnym obwodem murów o długości 150 m i wysokości 7m. Wzmocniono je dwoma prostokątnymi wieżami. W północnej umieszczono bramę ze zwodzonym mostem, południowa miała funkcje strażnicze. Zamek otoczono nawodnioną fosą o szerokości 10 m i głębokości 3m.

W 1430 potomkowie hrabiego de Kelling sprzedali zamek Calnic lokalnej społeczności saskiej, która postanowiła przekształcić go w chłopską warownię refugialną. W 1438 zamek został bez walki zajęty przez wojska tureckie sułtana Amurada. To wydarzenie spowodowało, że Sasi przystąpili do wzmocnienia jego walorów obronnych. Podwyższono o dwa poziomy wieżę redukując jej funkcje mieszkalne na rzecz obronnych. Jednocześnie wewnątrz obwodu wybudowano szereg pomieszczeń mieszkalnych i użytkowych stanowiących schronienie dla mieszkańców wsi na wypadek oblężenia. Pod koniec XV wieku na dziedzińcu w miejscu wcześniejszej kaplicy wzniesiono mały halowy późnogotycki kościół  z półkolistą absydą.

Stałe zagrożenie najazdami szczególnie tureckimi spowodowało dalszą rozbudowę zamku w wieku XVI. Zasypano fosę, na jej miejscu wzniesiono drugi obwód murów o długości 258 m i wysokości 3,5m. Do płd. – zach. fragmentu muru dostawiono półkolistą basteją przystosowaną do użycia broni palnej. Silnie umocniona została brama poprzedzona rodzajem barbakanu. O skuteczności przeprowadzonych prac może świadczyć fakt, iż w roku 1658 wojska tureckie nie zdołały zdobyć zamku, zadawalając się jedynie zniszczeniem wioski.

Pod koniec XVIII wieku obiekt traci swe militarne znaczenie. W następnym stuleciu jest wykorzystywany jako magazyn szczególnie zboża dzięki czemu unika losu innych zamków, które jako nieużyteczne zostają rozebrane. W latach 1962-64 zostały przeprowadzone prace konserwacyjne pozwalające uchronić go przed zniszczeniem. W 1999 roku zamek w Calnic wraz sześcioma podobnymi obiektami zbudowanymi w średniowieczu przez siedmiogrodzkich Sasów został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Udostępniony jest do zwiedzania stanowiąc ciekawy przykład przemiany zamku feudalnego w typowy dla Siedmiogrodu zamek chłopski.