Zamek w Bruntalu

Pierwsza wzmianka o Brunatalu pojawia się w roku 1223. W dokumencie króla Przemysła Otokara I wymieniona jest osada Freudental, która 10 lat wcześniej otrzymała magdeburskie prawa miejskie. Swój rozwój Brunatal zawdzięczał istniejącym w okolicy kopalniom rud złota srebra miedzi i ołowiu. O ile miasto na kartach historii pojawia się już w XIII wieku to pierwsza informacja o zamku w Bruntalu pojawia się dopiero w roku 1506.

W średniowieczu teren dzisiejszego miasta Bruntal należały do Przemyślidów książąt opawskich. Niestety nie wiadomo dokładnie kiedy w mieście zbudowano zamek. Zapewne powstał równocześnie z murami miejskimi. W roku 1447 książę karniowsko-raciborski Mikołaj V będąc w tarapatach finansowych zastawił Hyncikowi z Vrbna części ziemi karniowskiej z Bruntalem. Obszar ten nigdy już nie powrócił  do dzierżaw Przemyślidów. Być może wówczas w narożniku murów miejskich powstał gotycki zamek na planie zbliżonym do trójkąta. Składał się z budynku mieszkalnego postawionego wzdłuż muru zachodniego i zabudowań gospodarczych  w części północnej. Od miasta oddzielony był murem wzniesionym na planie wycinku koła i fosą z mostem zwodzonym. W narożnikach zamkowe mury wzmacniały obronne baszty.

W roku 1509 Bruntal wydzielono z księstwa karniowskiego i panowie z Vrbna wykupili zastaw. Nowi właściciele uczynili z zamku swą główną siedzibę i przystąpili do jego rozbudowy. Bogacąc się i zyskując na znaczeniu  postanowili przekształcić gotycki zamek w siedzibę godną ich rosnących aspiracji. Jan z Vrbna w 1589 objął stanowisko starosty krajowego Moraw. To z jego inicjatywy rodową siedzibę przebudowano w stylu renesansowym. Przy skrzydle zachodnim wzniesiono wieżę z klatką schodową. Wyburzono północne zabudowania gospodarcze a dziedziniec otoczono piętrowym krużgankiem.

W 1617 Bruntal stał się własnością Jana z Vrbna pochodzącego z bocznej linii z Heraltic. Niestety wkrótce utracił on majątek za udział w buncie czeskich protestantów zakończonych ich klęską w bitwie z wojskami cesarskimi pod Białą Górą 8 listopada 1620r. Cesarz Ferdynand II skonfiskowane dobra bruntalskie sprzedał za 200 tys. guldenów Zakonowi Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, znanemu w Polsce jako Krzyżacy,  którego Wielkim Mistrzem był brat cesarza książę Karol.  W obliczu zagrożenia działaniami wojennym wojny trzydziestoletniej krzyżacki namiestnik Jerzy von Elkershausen rozbudował umocnienia zamku i miasta. Niestety nie przeszkodziło to wojskom duńskim zdobyć Bruntalu w roku 1624. Dopiero rok później miasto i zamek zostało odbite przez wojska cesarskie. W roku 1642 Bruntal zajęły wojska szwedzkie i w ich posiadaniu był do 1650r. Po odzyskaniu dóbr przez Zakon Krzyżacki ówczesny namiestnik Augustyn von Lichtenstein rozpoczął odbudowę zdewastowanego zamku.

W XVIII wieku podjęto decyzję o przebudowie zamku w Bruntalu w siedzibę mogącą gościć Wielkiego Mistrza. Prace nadające mu charakter barokowej rezydencji rozpoczęto w roku 1766. Z uwagi na wielokrotne wcześniejsze przebudowy w pierwszej kolejności  wyrównano poziomy poszczególnych kondygnacji oraz ujednolicono rozmieszczenie okien. Zlikwidowano fosę i most zwodzony. Dwa skrzydła o długości około 80m tworzące kąt rozwarty z wierzchołkiem skierowanym na północ połączono trzecim skrzydłem poprowadzonym po linii dawnego muru wzniesionego na planie wycinku koła. W osi skrzydła znajdowała się sień wjazdowa zaznaczona ryzalitem. Wzniesiono nową wieżę z baniastym hełmem i latarnią. Zmianie uległy także zamkowe wnętrza szczególnie pierwsze piętro, któremu nadano reprezentacyjny charakter. We wsch. części skrzydła południowego powstała dwukondygnacyjna kaplica a w części centralnej okazała Sala Rycerska oraz sala kapituły zakonu. Komnaty narożnika północnego utworzyły zamkową bibliotekę. Zmianie uległo także otoczenie zamku, które przekształcono w park.

W XIX wieku częstym mieszkańcem zamku w Bruntalu był Wielki Mistrz arcyksiążę Eugeniusz. Jako zapalony myśliwy urządził zbrojownię gdzie eksponowano jego myśliwskie trofea. Na dziedzińcu zbudowano neorenesansową fontannę ozdobioną herbami wielkich mistrzów i namiestników krzyżackich.  Po I wojnie światowej rząd Czechosłowacji skonfiskował majątek Zakonu w tym między innymi zamek Bruntal. Wieloletnie spory sądowe zakończyły się wyrokiem Trybunału w Hadze, który nakazał w roku 1924 zwrot majątku Krzyżakom jako organizacji duchownej. Jednak już w roku 1938 dopiero co odzyskany zamek po aneksji Czech stał się własnością III Rzeszy. Po zakończeniu II wojny światowej zamek został upaństwowiony. Od roku 1960 jest udostępniony turystom a w jego wnętrzach mieści się muzeum.