Miejskie mury obronne Wilna
Pierwsza wzmianka o mieście pojawia się w liście wielkiego księcia Giedymina do papieża Jana XXII z roku 1323. W czasie rządów księcia Olgierda w roku 1365 Wilno zostaje zniszczone przez Krzyżaków. Następny najazd rycerzy Zakonu zakończony zniszczeniem osady ma miejsce w roku 1383. Po objęciu rządów przez wielkiego księcia litewskiego i późniejszego króla Polski Władysława Jagiełło nastąpił rozwój Wilna. W 1387 roku uzyskało ono prawa miejskie magdeburskie oraz było miejscem chrztu Litwy. Zaczęto sprowadzać osadników, ustanowiono podporządkowaną Gnieznu katolicką diecezję wileńską na której czele stanął biskup Andrzej Jastrzębiec. Dynamiczny rozwój miasta zahamowany został w roku 1390 przez najazd Krzyżaków i sprzymierzonego z nimi Witolda Kiejstutowicza. Miasto i Zamek Dolny zostały zniszczone i spalone. Niezdobyty został Zamek Górny którego obroną dowodził Klemens Moskarzewski. Ponowny najazd Wilna miał miejsce w roku 1394.
Wiek XV i czasy panowania Jagiellonów to okres spokoju i rozwoju Wilna będącego siedzibą wielkich książąt litewskich. Mury miejskie broniące miasta powstały dopiero na początku XVI w. kiedy to pojawiło się zagrożenie najazdów ze strony zagonów tatarskich i wojsk moskiewskich. Panujący wówczas Aleksander Jagiellończyk wydał w roku 1503 przywilej zezwalający na ich budowę. W myśl pierwotnego założenia do miasto miało prowadzić pięć bram. Pierwsza za dworem starościńskim ku Wilii później nazywana Wilijską, potem Wileńską. Druga koło Matki Boskiej zwana Trocką. Trzecia koło św. Trójcy Miednicką, później zwaną Ostrą od przedmieścia Ostry Koniec. Czwarta koło cerkwi Spaskiej nad Wilenką i piąta łączącą gród książęcy z miastem. Pierwotny plan jednak uległ zmianie, możliwe, że pod wpływem ówczesnego biskupa, Wojciecha Tabora. Mury miejskie nie utworzyły odrębnego założenia lecz zostały oparte z jednej strony o mury zamkowe, a z drugiej o obwarowania kościoła Bernardynów. Prace przy budowie murów miejskich zostały zakończone w roku 1522.
Badający problem murów miejskich Wilna Leonid Żytkowicz ustalił, że „mur zaczynał się niedaleko dzwonnicy katedralnej, od której oddzielało go koryto Wilenki, bo w jeszcze w XIV wieku rzeka ta miała inny bieg niż obecnie; biegł ulicą Bonifraterską (L. Stuokos-Gucevičiaus), lewą stroną Ludwisarskiej (Liejyklos) — obok wybudowanego klasztoru św. Ignacego, przecinał w poprzek ulicę Wileńską (Vilniaus) i, nie dochodząc do ulicy Zawalnej (Pylimo), załamywał się w lewo i ciągnął łukowato wzdłuż niej, po czym skręcał na Bazyliańską (Bazilijonų), omijał klasztor św. Ducha, przecinał ulicę Subocz (Subačiaus) u wylotu ulicy Bakszta (Bokšto), następnie po pochyłości wzgórza opadł ku Wilence, której brzegiem dochodził do kościoła Bernardynów i tu się kończył.
Według niego miasto posiadało dziewięć bram : 1) Mokrą, czyli św. Magdaleny, w pobliżu nieistniejącego dziś kościoła tej nazwy, obok dzwonnicy katedralnej, 2) Tatarską, o której wspomina się po raz pierwszy w 1598, 3) Wilijska, później Wileńska, 4) Trocka, 5) Ostra, 6) Spaską 7) Rudnicką, znajdującą się u wylotu ulicy Rudnickiej (Rudininkų) na Zawalną (Pylimo), 8) Subocz przy zbiegu ulicy Subocz (Subačiaus) i Bakszta (Bokšto) oraz 9) Bernardyńską wymienioną po raz pierwszy w 1593 roku. Badacz dowodzi, że „bramy Mokra, Tatarska i Bernardyńska nie posiadały charakteru warownego.
Dodatkowo mury wzmocniono trzema basztami. Pierwsza na rzucie koła stanęła pomiędzy bramami Ostrą i Rudnicką, mniej więcej u wylotu dzisiejszej ulicy Końskiej (Arklių) na Bazyliańską (Bazilijonų). Druga nieco na północ od bramy Subocz a trzecia znajdowała się nad Wilenką, koło nieistniejącej obecnie cerkwi Spasa (Zbawiciela).
Zmiany w sposobie prowadzenia wojen spowodowały dalsze rozbudowy systemu obronnego miasta. Za Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy przebudowano Bramy Rudnicką i Spaską, wzniesiono dwie basteje na Bakszcie i przed Ostrą Bramą, włączono w linie obrony mury zespołu bernardyńskiego oraz wystawiono wieżę na górze Bekieszowej. Władysław IV planował znaczną rozbudowę nowoczesnego systemu fortyfikacji miasta, jednak projekty przygotowane przez królewskiego architekta F. Getkanta w wyniku śmierci władcy i sześcioletniej okupacji miasta przez wojska moskiewskie w połowie XVII wieku pozostały niezrealizowane.
Większość umocnień obronnych Wilna została rozebrana z polecenia władz rosyjskich po III rozbiorze Rzeczypospolitej, około roku 1800. Z otaczających niegdyś całe miasto murów pozostały jedynie cztery fragmenty dwa nieduże przy ul. Pylimo, oraz dwa dłuższe, przyległe do Ostrej Bramy i baszty. Zachowała się tylko jedna z bram Miednicka zwana Ostrą Bramą. Jej nazwa wzięła się stąd iż mury miejskie ułożyły się przy niej klinowato, wobec czego całą dzielnicę zwano Ostrym Końcem. Jest to budowla trójkondygnacyjna, wzniesiona w początku XVI wieku. Powstała na planie niemal kwadratu (11,2×10,8 m) a jej mury mają 2 metry grubości. W przyziemiu umieszczono sklepiony krzyżowo przelot bramny. Wnęka w elewacji południowej jest wyższa i zawiera szczelinę służącą do opuszczania kraty zamykającej dodatkowo wejście. W ścianie zewnętrznej znajdują się trzy szeregi okrągłych strzelnic. Ozdobą bramy jest wieńcząca ją z czterech stron piękna attyka polska z pocz. XVII w., z wizerunkiem Pogoni od frontu. Swą sławę brama zawdzięcza przylegającej do niej kaplicy Ostrobramskiej mieszczącej cudowny obraz Matki Boskiej.
Zachował się również barbakan czyli jedna z baszt z przylegającą do niej basteją artyleryjską połączone podziemnym korytarzem o długości 48m. Tą charakterystyczną dla epoki renesansu konstrukcję zbudował około roku 1640 niemiecki inżynier Friedrich Getkant. Barbakan zniszczony został przez wojska moskiewskie w roku 1655. W końcu XVIII wieku urządzono w tym miejscu wysypisko miejskie. Podczas drugiej wojny światowej znajdował się tu niemiecki magazyn amunicji, a w czasach sowieckich urządzono magazyn warzyw. Dopiero w latach 1985-1986 barbakan wyremontowano i w roku 1987 otwarto w jego wnętrzach muzeum.
