Miejskie mury obronne Świecia

Świecie jest jednym z najstarszych ośrodków książęcych na Pomorzu. Pierwszy gród znajdował się na wysokim zachodnim brzegu Wisły. Po 1243 roku książę pomorski Świętopełk przenosi go w widły rzeki Wisły i Wdy w obawie przed Krzyżakami. Po zajęciu przez Zakon w 1308 roku Gdańska Świecie pozostaje ostatnim polskim grodem na Pomorzu. W sierpniu następnego roku wojska krzyżackie pod dowództwem mistrza krajowego Henryka von Plotzke przystępują do jego oblężenia i mimo bohaterskiej obrony gród zostaje zajęty. Na zajętych terenach powstaje komturia z siedzibą w Świeciu. Zamek siedziba komtura zostaje wzniesiony u ujścia Wdy do Wisły. 25 lipca 1338 roku wielki mistrz Dytrych von Altenberg lokuje miasto na prawie chełmińskim. Założona na wzgórzu osada miejska zostaje zniszczona przez pożar i około 1375 roku przeniesiono ją w pobliże zamku krzyżackiego.

Położone na zachód od zamku nowe miasto oddzielone było szerokim przekopem. Około 1393 roku otoczono je murami obronnymi wzniesionym na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 350x125m. Chroniły one miasto nie tylko od nieprzyjaciół, ale również przed licznymi powodziami. Wzniesiono je z cegły na kamiennej podmurówce. Obwód murów wzmocniono 19 łupniowymi basztami wysuniętymi przed lico i otwartymi od wewnątrz. Do miasta prowadziły trzy bramy Zamkowa od północnego – wschodu, brama Chełmińska od południa oraz brama Mostowa od północy. Ta ostatnia posiadała przedbramie połączone z mostem i wieżą bramną z ufortyfikowanym przyczółkiem mostowym znajdującą się po przeciwnej stronie rzeki Wdy.

Wracające w 1410 roku z bitwy pod Grunwaldem wojska króla Władysława Jagiełły zajęły miasto . W 1455 roku zamek i miasto zajęły oddziały Związku Pruskiego. Chcąc je odzyskać Krzyżacy wysłali zaciężnych pod dowództwem komtura gniewkowskiego Hansa von Remchingena. 10 lipca pomimo prób obrony zdobyli miasto paląc jego zabudowę i zabijając burmistrza. W roku 1466 pomiędzy Polską a Zakonem został zawarty tzw. II pokój toruński, na mocy którego Świecie stało się miastem królewskim należącym do województwa pomorskiego. Mimo iż wraz rozwojem broni palnej średniowieczne mury traciły swoje znaczenie militarne były one utrzymywane w dobrym stanie, ponieważ pełniły rolę ochrony przeciwpowodziowej. Tragiczny dla miasta okazał się wiek XVII i wojny polsko-szwedzkie. W czasie „potopu” w 1655 roku Szwedzi spalili miasto.

W 1854 roku miała miejsce jedna z najtragiczniejszych w skutkach powódź. Uszkodziła ona prawie wszystkie budynki w mieście i doprowadziła do zniszczenia płd.-wsch. części murów miejskich. Podjęto wówczas decyzję o translokacji Świecia na lewy brzeg Wdy. Przenosiny trwały do końca 1885 roku. Do naszych czasów zachował się fragment murów wraz kilkoma basztami w płn.-zach. narożniku Starego Miasta przy odbudowanym kościele farnym.