Miejskie mury obronne Piotrkowa
Historyczne początki Piotrkowa nie są znane prawdopodobnie sięgają XII wieku. Początkowo istniała tu osada, której rozwój zapewniało położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych. W XIII wieku władcy księstwa łęczyckiego i sieradzkiego zwoływali tu zjazdy rycerstwa i odbywali sądy. Na przełomie XIII i XIV wieku nastąpiła zapewne lokacja miasta na prawie średzkim. Niestety pierwsze dokumenty Piotrkowa zostały zniszczone podczas wielkiego pożaru miasta w 1400 roku. Król Władysław Jagiełło w 1404 roku potwierdził wszystkie przywileje Piotrkowa i nadał jego mieszkańcom prawo magdeburskie, zapewniające samorząd i królewską opiekę. Miasto powstało przy ujście rzeki Strawki do Strawy. Dzięki temu bagniste doliny rzek chroniły Piotrków ze wszystkich stron prócz zachodu i częściowo północy.
Mury obronne otaczające miasto zaczęto wznosić za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Budowę ukończono dzięki wsparciu królowej Jadwigi na początku XV wieku. Średniowieczne fortyfikacje o długości około 1050 m otoczyły nieregularny wielobok o wymiarach 340×300 m z niewielkim rynkiem. Mury miejskie Piotrkowa zbudowano z cegły łączonej wapienną zaprawą na wysokiej kamiennej podmurówce. Miały około 1,9m grubości a ich wysokość po stronie zewnętrznej dochodziła do 9m. Zwieńczony był blankowanym krenelażem. Od strony miasta mury obiegał ulica przymurna. W linię umocnień wkomponowano prawdopodobnie 12 baszt. Miały formę prostokątnych budowli wysuniętych przed lico muru otwartych od strony miasta. Chroniły one najbardziej zagrożony zachodni oraz północny odcinek umocnień. Po stronie południowej i wschodniej mury nie posiadały baszt, bowiem ochronę zapewniały rzeczne doliny.
Do miasta prowadziły trzy bramy. Od zachodu Sieradzka, od wschodu Wolbromska zwana też Warszawską od południa Krakowska. Były to dwukondygnacyjne budynki z przejazdem w przyziemiu i izbą na piętrze.
Na przełomie XVI i XVII wieku miała miejsce modernizacja średniowiecznych murów miejskich. Bramy Wolbromska i Sieradzka otrzymały prostokątne przedbramia. Baszty zabudowano od strony miasta i zadaszono. Kolejne prace miały miejsce podczas „potopu” szwedzkiego w latach 1656-57. Po zajęciu miasta przez Szwedów zniszczone podczas walk mury zostały przez nich odbudowane. Wykonali w nich 366 strzelnic przystosowanych do użycia ręcznej broni palnej. Otoczono miasto także umocnieniami ziemnymi. Po odzyskaniu Piotrkowa przez Polaków kontynuowano prace nad wzmocnieniem walorów obronnych umocnień. Usypano cztery ziemne narożne beluardy oraz zakazano wznoszenia budynków w pobliżu murów miejskich.
Wiek XVIII to stopniowy spadek militarnego znaczenia miejskich fortyfikacji. Stan murów i bram zaczął się pogarszać. Zaczęto dostawiać po obu stronach murów budynki mieszkalne i gospodarcze. Zezwolono jezuitom na budowę w miejsce murów kościoła i kolegium, które wysunięto poza ich linię. Pod koniec XVIII wieku rozpoczęły sie pierwsze rozbiórki. W 1817 zburzono bramy Krakowską i Sieradzką. Kontynuowane w następnych latach wyburzenia w związku z rozwojem miasta doprowadziły do prawie całkowitej likwidacji dawnych fortyfikacji. Cegły i kamień z likwidowanych murów posłużył do utwardzenia ulic.
Do dzisiaj zachowały się jedynie trzy krótkie fragmenty dawnych średniowiecznych umocnień stanowiących ściany późniejszych budowli. Najokazalszy prawie 36 metrowy widoczny jest w fasadzie dawnego klasztoru dominikanek. Drugi, przebudowany w czasach nowożytnych znajduje się przy kościele jezuitów został. Trzeci w narożniku Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Garncarskiej przy plebanii kościoła św. Jakuba.
