Miejskie mury obronne Opola
Już w VIII wieku w miejscu dzisiejszego miasta na odrzańskiej wyspie Pasieka istniał gród plemienia Opolan. Wspomina o nim pochodząca z 845 kronika Geografa Bawarskiego. Pod koniec IX wieku ziemie te znalazły się w państwie wielkomorawskim. W 990 roku Opole wraz ze Śląskiem znalazło się w państwie Mieszka I. Po śmierci Bolesława III Krzywoustego w 1138 Śląsk jako osobna dzielnica przypada jego najstarszemu synowi Władysławowo II Wygnańcowi. W 1179 następuje podział śląska na trzy dzielnice. Powstaje księstwo opolskie, którego pierwszym władcą został Jarosław opolski.
Za czasów księcia Kazimierza I opolskiego zapewne przed rokiem 1217 następuje lokacja miasta na prawie niemieckim. Powstało on na prawym brzegu Odry naprzeciw dotychczasowej osady na wyspie. Początkowo miasto otaczały zapewne jedynie ziemne wały. W 1241 roku Opole ucierpiało wskutek najazdu Mongołów. W 1248 roku
książę Władysław opolski dokonał drugiej lokacji miasta powiększając je od południa. Budowa murowanych umocnień miasta nastąpiła w II połowie XIII wieku. Można przypuszczać, że ich wznoszenie zapoczątkował książę Władysław, a kontynuował jego syn Bolko I opolski. Mury miały 1500 m długości i otoczyły obszar o powierzchni 16ha. Miasto miało plan zbliżony do prostokąta od zachodu przylegało do kanału Młynówki.
Mury miejskie Opola zbudowano na fundamencie z kamienienia wapiennego łączonego zaprawą. Powstały w technice opus emplectum polegającej na budowie dwóch ceglanych ścian, z których zewnętrzna miała 60cm a wewnętrzna 40cm i wypełnieniu przestrzeni między nimi gruzem i kamieniami. Grubość opolskich murów wynosiła około 1,6m a ich wysokość 7,5m. Zwieńczone były krenelażem i chodnikiem dla straży. W obwód murów poza odcinkiem wzdłuż Młynówki wkomponowano 13 baszt. Miasto otaczała nawodniona kilkunastometrowej szerokości fosa, której głębokość dochodziła do 5m. Pomiędzy fosą a murami było 12 m przedpole.
Miasto Opole posiadało pięć bram. Od południa brama Bytomska zwana też Krakowską lub Groszowicką, od wschodu brama Górna zwana także Gosławicką, od północy Biskupia zwana też Mikołajską, od zachodu Odrzańska zwana też Wrocławską i Zamkowa przy klasztorze franciszkanów prowadząca na wyspę Pasieka. Żadna z bram nie zachowała się do naszych czasów. Podczas prac archeologicznych udało się odnaleźć fundamenty bramy Odrzańskiej. Miała plan prostokąta o wymiarach 8,0×9,2m z przejazdem o szerokości. Zachowane ikonografie pozwalają przypuszczać, że pozostałe bramy miały podobną formę.
W XIV wieku książę Władysław Opolczyk obok bramy Górnej buduje zamek. Wzniesiony został w najwyższym punkcie miasta i mimo, że włączony został w fortyfikacje miejskie stanowił odrębne założenie obronne. W latach 1382-87 od południa przed bramą Bytomską powstał zewnętrzny mur wzmocniony 3 lub 4 basztami poprzedzony fosą. W 1395 roku miało miejsce oblężenie Opola przez wojska króla Władysława Jagiełły. Spowodowane to było prowadzoną przez Opolczyka antypolską polityką. W wyniku pertraktacji wojska polskie odstąpiły od miasta. Kolejny raz wojska polskie pojawiły się pod murami Opola w 1474 roku. Wysłał je król Kazimierz Jagiellończyk za udzielenie poparcia przez księcia Mikołaja I królowi węgierskiemu Maciejowi Korwinowi. Jednak po czterdziestodniowym oblężeniu przy użyciu artylerii wojska wycofały się spod miasta, co świadczy o walorach obronnych umocnień Opola.
Na przełomie XV i XVI wieku wokół miasta powstały umocnienia ziemne dostosowane do użycia artylerii. W północnym murze wzniesiono wieloboczną basteję zwaną basztą Rybacką dostosowaną do broni palnej. Wzmocniono fortyfikację bram miejskich budując szyje bramne i budynki przedbramne. Przed bramą Bytomską wzniesiono barbakan. W 1615 roku miasto strawił pożar powodując ogromne zniszczenia. Kolejnym tragicznym okresem dla Opola była wojna trzydziestoletnia. Najpierw miasto złupili lisowczycy, a 1632 roku oddziały szwedzkie. Trzy lata później oblegane było przez wojska cesarskie.
Od czasu pojawienia się broni palnej, a zwłaszcza artylerii, znaczenie obronne murów stopniowo maleje, w XVIII wieku są już całkiem nieprzydatne. W XIX wieku stają się także przeszkodą w przestrzennym rozwoju miasta. W roku 1819 na mocy decyzji władz rejencji opolskiej rozpoczęto rozbiórkę murów; większość wraz z bramami zlikwidowano do połowy XIX wieku, materiał pozyskiwany z rozbiórki zużytkowano przy wznoszeniu nowych budowli, np. z cegły bramy Krakowskiej zbudowano opolski ratusz.
Do naszych czasów zachowały się niewielkie fragmenty średniowiecznych umocnień miasta. Na terenie klasztoru Sióstr Szkolnych de Norte Dame znajduje się pozostałość po jednej z baszt zwanej Wilczą. Wzniesiona na planie kwadratu o boku 6m zachowała się do wysokości około 7m. Przy Młynówce widoczny jest około 30 metrowej długości fragment ceglanego muru na kamiennym fundamencie o wysokości około 3m. W narożniku płn.-zach. miasta zrekonstruowano fragment umocnień wraz z basztą Rybacką. Kolejny zrekonstruowany fragment znajduje się przy tzw. Zamku Górnym.
