Miejskie mury obronne Krapkowic

Krapkowice powstały u zbiegu dwóch rzek Odry i Osobłogi, które wraz z pobliskimi mokradłami stanowiły naturalną osłonę osady. Jej rozwojowi sprzyjał znajdujący się tutaj bród na Odrze i ważny szlak kupiecki. Pierwsza wzmianka o Krapkowicach pochodzi z 1294 roku. Zachowany dokument nazywa Krapkowice miastem a jego mieszkańców mieszczanami. Uważa się, że prawa miejskie nadał książę opolski Władysław mimo, iż sam akt nadania nie zachował się.

Brak informacji kto był inicjatorem budowy miejskich fortyfikacji. Pierwsze wzmianki o murach miejskich pochodzą z 1384 i 1418 roku. Prawdopodobnie zostały wzniesione w XIV wieku, co świadczyłoby iż ich fundatorami byli książęta niemodlińscy: Bolesław Pierworodny i jego synowie  Bolesław II i Henryk I. Do ich budowy użyto łamanego kamienia łączonego wapienną zaprawą. Wysokość murów miała około 5,5  a ich grubość u podstawy 1,5 m. Posiadały ganek dla straży oraz przedpiersie z krenelażem. Późniejsze ikonografie ukazujące panoramę Krapkowic pokazują, że wzmocnione były trzema półokrągłymi basztami. We wschodniej części miasta w obrębie murów znajdował się zamek książęcy. Około roku 1678 Redernowie na miejscu średniowiecznej budowli wznieśli nową późnorenesansową okazałą rezydencję. Obwód murów wynosił 860 metrów.

Do miasta prowadziły dwie bramy od wschodu Odrzańska zwana też Dolną a od zachodu Górna. Brama Odrzańska miała formę wieżową ze strzelnicami nad przejazdem. Brama Górna posiadała zachowaną do dnia dzisiejszego wieżę przybramną. W późniejszym czasie funkcjonowały jeszcze dwie bramy Kozielska i Opolska.

Mury miejskie w kolejnych wiekach były przebudowywane i remontowane. Mogło to być wynikiem dwukrotnego zdobycia miasta w latach 1428 i 1438. Rozbiórkę miejskich fortyfikacja rozpoczęto w XIX wieku. W 1829 roku zburzono Bramę Odrzańską a w 1838 roku Bramę Górną. W latach 1840-60 następuje niwelacja fosy miejskiej i rozbiórka pozostałych bram. Około 1895 roku wyburzono znaczne fragmenty murów miejskich.

Mimo rozbiórek do naszych czasów zachowało się kilka fragmentów umocnień miasta. Najciekawszym elementem fortyfikacji jest wieża przybramna wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 6,2×9,6 wysunięta przed lico muru. Posiada cztery kondygnacje a jej wysokość wraz z renesansową attyką wynosi 16,5 m. Pierwotnie zwieńczenie wieży było zapewne inne. Dzisiejsze renesansowe z kluczowymi strzelnicami to efekt przebudowy z 1580 roku. Na elewacji od strony miasta na wysokości 5,4 metra zachował się ślad po pierwotnym wejściu do wieży z poziomu chodnika straży na murach. Obok wieży znajduje się ponad 100 metrowy dobrze zachowany odcinek muru z otwartą półokrągłą basztą. W płn. – zach. narożniku miasta pomiędzy ulicami Zamkową a Rybacką znajduje się kolejny około 40 metrowy fragment muru. W południowej części miasta przy ulicy Basztowej zachowały się trzy kilkudziesięciometrowe odcinki murów. Mur otaczający miasto od wschodu został wykorzystany jako wschodnia elewacja renesansowego zamku. Jedyną jego pozostałością jest niewielki fragment przy prezbiterium kościoła.