Polska, Grodków

Grodków

Miejskie mury obronne Grodkowa

 

Początki Grodkowa sięgają XIII wieku. Pierwsza wzmianka na jego temat pojawia się w dokumencie biskupa wrocławskiego Wawrzyńca z września 1210 roku. Miasto było lokowane dwukrotnie najpierw na prawie niemieckim a w 1276 roku książę wrocławski Henryk IV Probus nadał mu prawa średzkie. Być może już pod koniec XIII wieku z inicjatywy księcia świdnickiego Bolka I rozpoczęto otaczanie miasta umocnieniami obronnymi. Możliwe, że początkowo były to ziemne wały, w które wstawiono kamienne bramy.

W dniu 19 stycznia 1344 roku należący do księstwa brzeskiego Grodków książę Bolesław III sprzedał biskupowi wrocławskiemu Przecławowi z Pogorzeli. Tym samym zakończył się okres panowania Piastów na tym terenie a miasto weszło w skład księstwa nyskiego będącego własnością biskupów wrocławskich.

Biskup Przecław przystąpił do budowy murowanych umocnień, które powstały na regularnym planie zbliżonym do owalu o długości około 1200m. Zbudowane zostały z cegły na wysokim 1,5 m kamiennym cokole. Zachowane w płd.-zach. części miasta umocnienia wzniesione zostały z kamienia do wysokości 4m, a dopiero wyższe partie są ceglane. Może to sugerować, że powstały wcześniej być może na przełomie XIII i XIV wieku. Mur posiadały chodnik dla straży z przedpiersiem posiadającym zapewne krenelaż. W obwód obronny wkomponowano 7 baszt wysuniętych przed lico muru. Były prostokątne miały tą samą wysokość co mu obronny i były otwarte od strony miasta. Całość miejskich umocnień otaczała fosa.

Do Grodkowa prowadziły cztery bramy: Ziębicka od zachodu, Lewińska od wschodu, Wrocławska od północy i Nyska od południa. Bramy Nyska i Ziębicka powstały zapewne wcześniej być może już w początku XIV wieku. Obie miały formę prostych przejazdów umieszczonych w kurtynie murów osłanianych przez wieże, wzniesione na planie kwadratu o boku 8m. Brama Lewińska powstała na planie prostokąta o wymiarach 6×8 m. W przyziemiu posiadała ostrołukowy przejazd bramny zabezpieczony wrotami i opuszczaną broną. Wyższe poziomy bramy były dostępne bezpośrednio z muru obronnego. Brama Wrocławska także miała formę wieży z  przejazdem bramnym w przyziemiu. Powstała na planie kwadratu o boku 8m.

W początku XV wieku przeprowadzono przebudowę miejskich umocnień jednak zakres prac jest nieznany. W 1419 roku w Czechach  wybuchły wojny husyckie. Księstwo nyskie automatycznie staje się celem ataku. W1428 roku husyci zdobywają i niszczą biskupi Grodków. Kolejny najazd husytów z 1430 roku oraz wielki pożar z 1449 dopełniają dzieła zniszczenia. W czasie odbudowy miasta ze zniszczeń wzmocniono mury i przystosowano je do broni palnej. Wszystkie bramy otrzymały przedbramia składające się z szyi bramnej i bramy przedniej. Mury miejskie podwyższono a obiegający je ganek zadaszono. W przedpiersiu umieszczono otwory strzelnicze dla ręcznej broni palnej. Być może cześć baszt podwyższono, zadaszono i zabudowano od strony miasta. Na początku XVII bramy miejskie nadbudowano i zwieńczono renesansową attyką.

W 1618 roku wybuchła wojna trzydziestoletnia toczona pomiędzy zwolennikami reformacji i kontrreformacji. Przez ten okres czasu Grodków znów stał się terenem działań wojennych. Zniszczone mury miejskie z inicjatywy biskupa wrocławskiego Sebastiana von Rostocka zostały w latach 1664-71 odbudowane. W 1741 roku Grodków zostaje zajęty przez wojska króla Fryderyka II i przechodzi pod panowanie Prus. W 1810 roku następuje sekularyzacja biskupstwa wrocławskiego i Grodków staje się miastem królewskim.

W połowie XIX wieku zasypano fosę i rozebrano część średniowiecznych murów obronnych wraz z bramami Wrocławska i Nyską. Do naszych czasów zachowały się pozostałe dwie bramy Lewińska i Ziębicka, obie zwieńczone renesansową attyką oraz jedna z baszt zwana Więzienną. Fragmenty murów miejskich zobaczyć można w płd.-zach.  i płn. części Starego Miasta.

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku