Miejskie mury obronne w Gniewie
Pierwsze wzmianki o pomorskiej osadzie Gniew leżącej przy ujściu rzeki Wierzycy do Wisły pojawiają się w pierwszej połowie XIII wieku. W czasie rozbicia dzielnicowego znajdowała się ona w granicach księstwa lubiszewsko-tczewskiego. W 1276 książę Sambor II nadał ziemię gniewską Krzyżakom licząc na ich pomoc w walce z bratankiem Mściwojem II księciem świeckim i gdańskim. Zakonnicy w miejscu pomorskiego grodu rozpoczęli budowę zamku, który w 1283 stał się siedzibą komtura. W 1297 roku osada otrzymała chełmińskie prawa miejskie. Dzięki tym działaniom Krzyżacy stworzyli sobie umocniony przyczółek na zachodnim brzegu Wisły umożliwiającym ekspansję na całe Pomorze. Strategiczne położenie pozwalało kontrolować im nie tylko drogi lądowe, ale także żeglugę na Wiśle.
Prawdopodobnie już pod koniec XIII wieku przystąpiono do wznoszenia murowanych umocnień wykorzystując naturalne warunki obronne. Od południa miasto chroniła wysoka skarpa rzeki Wierzycy, a od wschodu zamek konwentualny oddzielony fosą. Mury miejskie zbudowano z cegły na wysokim kamiennym fundamencie. Zwieńczone były krenelażem i posiadały ganek obronny dla straży. Obwód obronny mający około 950m wzmocniono 16 prostokątnymi dwukondygnacyjnymi basztami wysuniętymi przed lico muru i otwartymi od strony miasta. Tylko wschodni odcinek muru miejskiego sąsiadujący z zamkiem nie posiadał baszt. Baszty także zwieńczone były krenelażem a na drugiej kondygnacji posiadały otwory strzelnicze. W narożniku płn.-wsch. mury miejskie łączyły się z murami zamkowymi. Natomiast z narożnika płd.-wsch. poprowadzono mur w stronę rzeki chroniący przystań i młyny. Od północy i zachodu mury miejskie otoczono nawodnioną fosą. Do miasta prowadziły cztery bramy. Od zachodu Gdańska, od północy Malborska, od południa Wodna i Zamkowa łącząca miasto z zamkiem.
Na przełomie XIV i XV wieku nastąpiła rozbudowa miejskich fortyfikacji. Przy bramie Gdańskiej wzniesiono dwie cylindryczne baszty mające wzmocnić jej ochronę. Baszty łupinowe zwieńczono dachami. Narożnik płd.-zach. od bramy Wodnej do Gdańskiej wzmocniono drugim niższym murem, w który wkomponowano cztery baszty łupinowe dwie cylindryczne i dwie prostokątne. Powstały dwie kolejne bramy lub furty Dybowska na północy i Młyńska na południu. Zapewniały komunikację miasta z zamkiem i dostęp do młyna.
W 1454 roku Gniew wraz z innymi miastami Pomorza przyłączył się do Związku Pruskiego i wypowiedział posłuszeństwo Krzyżakom. Ostatecznie miasto i zamek 1 stycznia 1464 roku po półrocznym oblężeniu zostało przejęte przez wojska polskie pod dowództwem Piotra Dunina. Na mocy II pokoju toruńskiego z roku 1466 Gniew przyłączono do Polski, a zamek stał się siedzibą starosty. W czasie wojen ze Szwecją w XVII wieku średniowieczne mury wzmocniono budując nowożytne umocnienia w postaci ziemnych bastionów. Zmiana sposobu prowadzenia działań wojennych spowodował, że od wieku XVIII gotyckie fortyfikacje zaczęły popadać w ruinę. W kolejnym stuleciu rozpoczęto ich rozbiórkę. Wyburzono wszystkie bramy oraz spore fragmenty murów.
Do naszych czasów zachowały się całkiem spore fragmenty murów z pozostałościami baszt przy ulicach Górny Podmur i Sobieskiego oraz Dolny Podmur częściowo jednak zasłonięte zabudową miejską.
