Miejskie mury obronne w Głogówku

Lokacja miasta Głogówek nastąpiła najprawdopodobniej około 1264 roku. Dokładna data pozostaje nieznana z powodu zaginięcia dokumentu lokacyjnego. Swe powstanie miasto zawdzięcza księciu opolskiemu Władysławowi. Jego syn Bolesław I władający księstwem opolsko-raciborskim w latach 1283-1313, traktował Głogówek jako drugą po Opolu swą główną siedzibę. W płn. – zach. części miasta wzniósł swą siedzibę rozbudowaną w zamek.

Pierwsze informacje o murach miejskich miasta pochodzą z 1379 roku. Ich budowę rozpoczęto zapewne w połowie XIV wieku. Jako inicjatora budowy umocnień należy uznać księcia niemodlińskiego Bolesława Pierworodnego. Prace kontynuował zapewne jego syn Henryk II. Długość murów, które otoczyły Głogówek miały 1250 metrów.  Do miasta prowadziły trzy bramy od północy Zamkowa zwana także Mariacką, od południa Wodna oraz Kozielska od wschodu. Miały formę niskich czworobocznych wież z przejazdem. Bramy Wodna i Zamkowa posiadały czworoboczne wieże przybramne wyższe niż kurtyny murów obronnych. Brak pewności, czy Brama Kozielska także posiadała taka wieżę.

Mury miejskie wzniesiono z cegły na kamiennym fundamencie. Niestety późniejsze zniszczenia nie pozwalają ustalić ich wysokości. Ich grubość miała średnio około 1,6 metra. Zachowane ikonografie pokazują, że posiadały strzelnice oraz ganek dla straży nakryty daszkiem z dachówką. Wzmacniały je wyższe o jedną kondygnację zadaszone baszty i szachulcowe bartyzany.

W 1478 roku Głogówek został zniszczony przez potężny pożar, który strawił zamek oraz wiele zabudowań miejskich. Odbudowany zamek mimo iż stanowił odrębne założenie obronne został połączony z murami miejskimi. Jeszcze większe zniszczenia przyniosła wojna trzydziestoletnia i zajęcie miasta przez Szwedów. W XVIII wieku dokonano nadbudowy Bramy Zamkowej nadając jej barokowy wygląd. Także Brama Wodna została przebudowana w stylu barokowym. W XIX wieku przystąpiono do rozbiórki miejskich umocnień. W 1872 rozebrano Bramę Kozielską a dwa lata później Bramę Wodną.

Do naszych czasów zachowała się Brama Zamkowa oraz broniąca ją wieża zwana Więzienną. Obecnie brama to dwa barokowe budynki. Piętrowy z przejazdem oraz parterowy dostawiony do muru miejskiego na zachód od przejazdu.  Na wschód od bramy usytuowana jest wieża wzniesiona na planie kwadratu o boku 8,3 metra. Posiada sześć kondygnacji, z których pięć jest gotyckich a ostatnia to nadbudowa z połowy XVI wieku. Na trzeciej kondygnacji zachowało się pierwotne wejście z poziomu murów obronnych. Dwie dolne kondygnacje wieży były wykorzystywane jako więzienie stąd jej obecna nazwa. Przy wieży znajduje się 20 metrowy fragment muru będący obecnie ścianą nowożytnego budynku.

W zachodniej części miasta od ulicy Wodnej aż do zamku zachował się 475 metrowy fragment muru w najwyższym miejscu mający 6m wysokości. Pomiędzy klasztorem a zamkiem dawny mur przekształcono w krużganek zwany Lisim Gankiem. Umożliwiał on dawniej przejście z zamku do kościoła. Umieszczono tu także furtę prowadzącą do ogrodów. W czasie prac archeologicznych odkryto pozostałości wysuniętej przed lico muru na około 3,5 m czworobocznej baszty o szerokości 5,5 m. W południowej części miasta pomiędzy ulicami Staszica i Skargi zachował się jeszcze jeden około 60 metrowy fragment muru ukryty pomiędzy nowożytną zabudową.