Miejskie mury obronne Cieszyna
Cieszyn po raz pierwszy w źródłach pisanych pojawia się już w roku 1155 w bulli papieża Hadriana IV. W czasach pierwszych Piastów jako siedziba kasztelana stał się ośrodkiem administracji a także ważną strategicznie strażnicą strzegącą południowej granicy kraju. Obok grodu powstała osada, która z początkiem XIII wieku przekształciła się w miasto.
W 1281 roku Cieszyn stał się stolicą księstwa. Pomimo tego miasto długo nie posiadało murów miejskich, być może otaczały je jedynie drewniana palisada i umocnienia ziemne. Bezpieczeństwo zapewniały okalające miasto rzeki i książęcy zamek. Budowę murowanych umocnień rozpoczęto zapewne dopiero pod koniec XV wieku. Inwestycję finansowano z podatku od każdej warki piwa, ustanowionego przez księcia Kazimierza II w 1514 roku. Książę pozwolił także na wyrąb lasów w celu pozyskania paliwa do wypalania wapna. Trwające wiele lat prace ukończono dopiero około 1552 roku. Obwód murów miejskich wynosił około 1700 metrów. Lica muru wzniesiono z lokalnego łamanego kamienia, a środek stanowił rumosz łączony zaprawą wapienną i gliną. Grubość muru wahała się od 1,25 do 2,4 metra. Z powodu późniejszych zniszczeń nie jest możliwe stwierdzenie jaka była jego wysokość. Wzdłuż murów biegł zadaszony ganek dla straży z licznymi strzelnicami. Na zachowanych ikonografiach ukazujących Cieszyn widać iż mur nie posiadał baszt, a jedynie wsparty był przyporami sięgającymi 2/3 jego wysokości.
Od zachodu mury miejskie łączyły się wschodnimi narożnikami zamku. Od strony wzgórza zamkowego miasto nie posiadało umocnień. Znajdowała się tu około 40 metrowej szerokości wolna przestrzeń. Przy jej północnej i południowej krawędzi usytuowano prowadzące do miasta bramy. Od południa znajdowała się brama Wodna lub Mostowa wiodąca wprost ku mostowi na Olzie. Od północy znajdowała się brama Frysztacka. Obie miały formę prostokątnego niskiego budynku z ostrołukowym przejazdem, nad którym była jedna kondygnacja wyposażona w otwory strzelnicze. Obydwie bramy poprzedzone były przedbramiem z długą szyją bramną. Bramę Wodną flankowała okrągła zamkowa basteja, podobna chroniła bramę Frysztacką. Od bram przez około 100 metrów mur miejski miał formę dwóch równoległych prostych odcinków tworzących wolną przestrzeń łączącą owalnicę miasta z zamkiem.
Trzecia brama zwana Górną lub Wyższą prowadziła do miasta od wschodu. Miała formę wysokiej wieży zwieńczonej krenelażem. Była wysunięta przed lico muru i znacznie go przewyższała. Z obiektem związany był budynek poborcy myta (Maut hauß). W piwnicach Wyższej Bramy, do czasu wybudowania więzienia, znajdowały się celki więzienne. Więzienie to wykorzystywał sąd ławniczy. Brama posiadała przedbramie i długą szyję bramną. Prawdopodobnie od wschodu miasto osłaniała sucha fosa. Prócz bram do miasta prowadziły furty ułatwiające komunikację pieszą. Jedna z nich zwana Młyńską prowadziła do miejskiego młyna nad kanałem Młynówką. Według ikonografii znajdowała się ona w południowym odcinku muru miejskiego i ochraniana była prze bartyzanę. Ślad po wspomnianej furcie i Wyższej Bramie przetrwał w nazewnictwie miejskim i odnosi się obecnie do nazw pobliskich ulic.
Podczas wojny trzydziestoletniej mury miejskie Cieszyna zostały poważnie uszkodzone. Brak funduszy w kasie miejskiej na naprawę umocnień powodował wykonywanie jedynie doraźnych prac zabezpieczających. Kolejne zniszczenia przyniósł pożar z 1720 roku, kiedy to spłonął drewniany dach nakrywający mur. Po częściowej naprawie umocnień ponowne zniszczenia poczyniło trzęsienie ziemi, które miało miejsce w 1786 roku. Zrujnowane mury ostatecznie rozebrano po pożarze w 1789 roku.
Do naszych czasów zachowało się zaledwie kilka niewielkich fragmentów murów miejskich. Część umocnień została wchłonięta przez nowożytną zabudowę miejską. Podczas prac ziemnych prowadzonych na terenie miasta odsłaniane są kolejne ich pozostałości.
