Miejskie mury obronne Choszczna
We wczesnym średniowieczu na terenie dzisiejszego Choszczna istniało grodzisko słowiańskie wchodzące w skład państwa pierwszych Piastów. W 1269 roku ziemia choszczeńska została zajęta prze Marchię Brandenburską. W 1291 roku ma miejsce lokacja miasta na prawie magdeburskim. Położone nad jeziorem Kluki miasto otoczono wałem ziemnym z palisadą z dwiema bramami od wschodu i zachodu. Na początku XIV wieku obszar miasta powiększono. Uzyskało kształt zbliżony do prostokąta o wymiarach 400x600m. Rozpoczęto budowę murów miejskich w miejsce wcześniejszych umocnień drewniano-ziemnych.
Mury obronne Choszczna o długości około 1900m wzniesiono z cegły na kamiennym cokole. Pierwotnie był zwieńczony krenelażem. Na całym obwodzie murów umieszczono w nieregularnych odstępach od 36 do 41 czatowni prostokątnych i półkolistych. Wysunięte przed lico muru otwarte od strony miasta miały zapewniać ostrzał flankujący. Były o jedną kondygnację wyższe od muru i posiadały dwa poziomy bojowe. Nieregularne odstępy wynikały z faktu, że kurtyny zachodnia i wschodnia, które były słabiej bronione przez warunki naturalne, posiadały więcej czatowni w mniejszych odstępach. Wokół murów usypano wał i wykopano fosę. Do miasta prowadziły trzy bramy Kamienna od zachodu Wysoka od płd.-wsch. i Młyńska od północy.
Po wygaśnięciu panującej w Brandenburgii dynastii askańskiej w 1319 Choszczno zajął książę wołogoski Warcisław IV. Do Marchii Brandenburskiej powróciło w 1326 roku. Od 1373 roku znajdowało się w posiadaniu Korony Czeskiej. W 1402 roku miasto sprzedane zostało Zakonowi Krzyżackiemu. Pod koniec XIV wieku i w XV wieku dokonano przebudowy miejskich umocnień. Podwyższono bramy, które uzyskały formy szczytowe. Wzniesiono 3 baszty narożne, kilka baszt nadwieszanych bartyzan, cześć czatowni przebudowano na baszty zamknięte.
W czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1433 roku miasto poddało się księciu Słupskiemu Bogusławowi IX będącemu stronnikiem Polski. Na mocy ustaleń pokojowych w 1435 roku powróciło we władanie Zakonu. Po wybuchu kolejnej polsko-krzyżackiej wojny w 1454 roku Zakon potrzebując pieniędzy na jej prowadzenie sprzedał Choszczno Elektorowi Brandenburgi. Koniec XV wieku i początek XVI wieku to dalsze prace przy modernizacji umocnień miasta. Przy użyciu cegły nadbudowano mur, który osiągnął 8 m wysokości. Krenelaż zastąpiono przedpiersiem z otworami strzeleckimi przystosowanymi do użycia broni palnej. Mury obiegał drewniany zadaszony ganek wsparty na belkach. Bramę Kamienną wzmocniono przedbramiem, które składało się z szyi bramnej z dwoma czatowniami oraz dwumasztowej bramy przedniej. Pozostałe bramy także rozbudowano o przedbramia. Na odcinku płn. i płd. zbudowano dwie basteje.
Już w XVIII wieku miały miejsce pierwsze rozbiórki murów miejskich w narożniku płn.-wsch. oraz niwelowanie obwałowań. Na przełomie XVIII i XIX wieku wyburzono przedbramia oraz bramy Kamienną i Wysoką. W 1838 roku rozebrano bramę Młyńską. W 1945 roku istniało 75% całego obwodu bez narożników płd.-zach. i płn.-wsch. Niestety w latach 60-tych i 70-tych XX wieku zniszczeniu uległy spore fragmenty murów miejskich. Rozebrano wówczas kilka czatowni i basteję.
Obecnie najlepiej zachowanym elementem średniowiecznych umocnień miasta jest trzykondygnacyjna gotycka baszta z przedbramia bramy Kamiennej. Wzniesiona na planie koła o średnicy 8,6m ma 7,5m wysokości. Największy fragment muru obronnego o długości ponad 300m i wysokości dochodzącej do 5 m znajduje się w płn. części starego Miasta. Po stronie zachodniej zachowały się cztery fragmenty a po południowej dwa. Z kurtyny wschodniej zachował się tylko jeden niewielki fragment. W części murów zobaczyć można pozostałości baszt i czatowni.
