Polska, Grobniki

Grobniki

Zamek w Grobnikach

 

Początki miejscowości sięgają końca XII wieku, kiedy to królowie czescy nadali ją  rycerzom z Zakonu Świętego Jana Chrzciciela Szpitala Jerozolimskiego, znanymi szerzej jako joannici. Przypuszcza się, że nazwa wsi ma związek z jerozolimskim Grobem Pańskim. Grobniki wraz z kilkoma okolicznymi wsiami utworzyły jednostkę administracyjną, zwaną u joannitów komandorią. Zakonnicy byli właścicielami Grobnik aż do wielkiej sekularyzacji dóbr kościelnych w Prusach, zarządzonej w 1810 r.

Początkowo zakonnicy posiadali w Grobnikach dom zakonny, który został jednak zniszczony w 1282 roku przez mieszczan głubczyckich. Od 1283 roku do reformacji Joannici mieszkali w dworze krzyżowym w Głubczycach. W 1535 przenieśli się do Grobnik z powodu przejścia mieszkańców Głubczyc na luteranizm. W 1559 roku komtur Jerzy Prószkowski na miejscu wcześniejszej gotyckiej siedziby zbudował nowy renesansowy budynek komandorii. Wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 10x21m posiadał trzy kondygnacje. Zbudowany z cegły na kamiennym fundamencie i sklepionych piwnicach z okresu średniowiecza. Najwyższa trzecia kondygnacja przeznaczona była na pomieszczenia mieszkalne dla zakonników. Na drugiej znajdowała się sala reprezentacyjna z czterema gotyckimi oknami w ścianie zachodniej, przebudowanymi w XVI wieku w stylu renesansowym. Obok budynku mieszkalnego znajdowały się stajnie, młyn, browar, stodoły i stawy rybne. Przypuszczalnie pierwotnie komandorię otaczał kamienny mur obronny oraz fosa. Joannici wznieśli w Grobnikach także hospicjum i szkołę.

Po kasacji dóbr zakonnych Grobniki za sumę 70.000 talarów kupił tajny radca Fryderyka Wilhelma Bernard Prittwitz. W 1841 roku majątek Grobnik przeszedł w ręce kupca Józefa Polko, a rok później, majątek ten nabył radca urzędowy Karol Fruson. W 1843 roku właścicielem Grobnik został kupiec z Białej Prudnickiej Samuel Mendel Berliner. Nowy właściciel kazał zburzyć trzecie piętro zamku, a gruzami zasypał zachodni staw przez co uzyskano teren pod dzisiejszy ogród. Przebudowany budynek komandorii zaadaptował na gospodę, która funkcjonowała do II wojny światowej.

Obecnie dawna siedziba komandorii Joannitów w Grobnikach to przebudowany i otynkowany jednopiętrowy budynek, nakryty czterospadowym niskim dachem pozbawiony cech stylowych. Wzdłuż zachodniej elewacji znajduje się przeszklona drewniana weranda. Nad wejściem od strony południowej widnieje marmurowy kartusz herbowy rodziny Prószkowskich z krzyżami maltańskimi, symbolem joannitów. W sieni na parterze zachował się gotycki portal. Obiekt pełni funkcję wiejskiego domu kultury.

 

Lokalizacja

Zamki znane i nieznane na Facebooku