Miejskie mury obronne Płocka
Już w czasie pierwszych Piastów na stromej wiślanej skarpie zwanej Wzgórzem Tumskim funkcjonował obronny gród, obok którego powstało otwarte podgrodzie. Brat króla Bolesława Śmiałego Władysław Herman po otrzymaniu Mazowsza to właśnie Płock uczynił swą główną siedzibą i to jemu zawdzięcza on swój rozwój. Po śmierci Bolesława Krzywoustego w roku 1138 i podziale dzielnicowym Polski Płock stał się stolicą księstwa mazowieckiego, a później w wyniku dalszych podziałów księstwa płockiego i przyłączonych doń ziem. W 1237 roku znajdująca się przy grodzie osada tzw. Nowe Miasto otrzymała prawa miejskie chełmińskie. W 1262 Płock najechały wojska litewskie niszcząc gród i miasto. Kolejny najazd litewski miał miejsce w 1266 roku. Około1300 roku następuje nowa lokacja miasta być może z włączeniem w jego obręb Starego Miasta. Po bezpotomnej śmierci księcia płockiego Bolesława III w 1351 roku jego księstwo zostało podzielone. Większość przypada książętom mazowieckimi, natomiast sam Płock otrzymuje król polski Kazimierz Wielki.
Kazimierz Wielki mając świadomość ciągłego zagrożenia Płocka ze strony Litwy i Zakonu Krzyżackiego postanawia go ufortyfikować. Powstaje murowany zamek na Wzgórzu Tumskim i otoczone murami miasto po jego płn.-wsch. stronie. W skład nowego organizmu miejskiego weszły Stare i Nowe Miasto, dzielnica żydowska i tereny wokół kościoła św. Ducha. Położone na prawym brzegu Wisły miasto zlokalizowane było na wysokiej nadrzecznej skarpie, której strome brzegi miały prawie 50m wysokości. Miało wydłużony kształt na osi płn.-zach. płd.-wsch. zwężając się w kierunku zamku. Wzniesione z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego mury miejskie zastąpiły wcześniejsze pochodzące z połowy XIII wieku umocnienia drewniano-ziemne, które otaczały jednak jedynie Stare Miasto.
Historia budowy murowanych umocnień Płocka jest unikalna z powodu zachowania się dokumentu z 1353 roku będącego umową króla z miastem określającym dane techniczne i sposób finansowania inwestycji. Kazimierz miał pokryć 80% a mieszczanie 20% kosztów budowy umocnień. Pręt muru (około 4,5m) miał kosztować 20 grzywien (jedna grzywna to około 200gram srebra). Przyjmując, że cały obwód murów miejskich Płucka miał około 1800m dawało to kwotę 8000 grzywien. W umowie było także określone, że fundamenty muru mają być posadowione na stałym gruncie a ich grubość ma wynosić 4 łokcie (jeden łokieć to niecałe 0,6 m). Cześć nadziemna miała mieć 3¼ łokcia grubości i 16 łokci wysokości. Co 60 łokci miała być wzniesiona baszta wysunięta 4 łokcie przed lico muru.
Mury obronne Płocka zbudowano z cegły na kamiennym fundamencie. Od strony miasta obiegała je uliczka podmurna. Zachowany fragment ma grubość 1,7 m a więc trochę mniej niż wynikało z umowy. Z powodu późniejszych zniszczeń nie wiadomo jakiej były wysokości i jakie posiadały zwieńczenie. Na całym obwodzie muru rozmieszczono ponad 20 jednakowych baszt. Posiadały plan prostokąta o wymiarach 8,2×5,5 m były wysunięte przed lico muru i otwarte od strony miasta. Brak pewności, czy baszty były tej samej wysokości co mury, czy też przewyższały je o jedną kondygnację. Do miasta prowadziły trzy bramy: Grodzka lub Wyszogrodzka od wschodu, Bielska od płn.-wch. i Dobrzyńska od płd.-zach. W południowym narożniku znajdowała się furta Zamkowa prowadząca przez most nad fosą na Wzgórze Tumskie. Bramy miały prawdopodobnie formę prostokątnych wież przejazdowych. Dokonana w późniejszym okresie modernizacja umocnień polegała na rozbudowie bramy Dobrzyńskiej o przedbramie oraz otoczeniu miasta nawodnioną fosą i wałem.
W 1532 roku miało miejsce obsunięcie się wiślanej skarpy, które spowodowało zniszczenie sporego odcinka muru miejskiego. Umocnienia od strony rzeki nie zostały już po tej katastrofie odbudowane. W 1616 roku miał miejsce ogromny pożar, który pochłonął sporą cześć miasta. Jednak o wiele bardziej tragiczne były zniszczenia spowodowane w czasie „potopu” szwedzkiego w latach 1655–60 i wojny północnej z lat 1700–21. Poważnie uszkodzone mury miejskie straciły swe militarne znaczenie. Rozpoczęto zabudowę ulicy przymurnej oraz adaptowanie baszt na cele mieszkalne. Pod koniec XVIII miały miejsce pierwsze rozbiórki. W 1803 roku władze pruskie wydały zgodę na ich kontynuowanie. Wyburzono bramy Grodzką i Dobrzańską oraz płn.-zach. odcinek muru. Po 1820 roku prace nabrały większego temp, czego wynikiem była likwidacja całego obwodu dawnych średniowiecznych umocnień.
Do naszych czasów zachował się niewielki fragment muru obronnego na ulicy Kwiatka 49 położony przy dawnej bramie Bialskiej. Ma 15m długości i około 5m wysokości. Na rogu ulic Okrzei i Zduńskiej w murach domu mieszkalnego tkwią pozostałości jednej z baszt. Ściany o grubości ponad 2m zachowały się w piwnicach budynku i sięgają ponad strop parteru. Te dwa zachowane relikty to jedyne widoczne elementy murów obronnych wzniesionych przez króla Kazimierza Wielkiego. Być może zachowały się jeszcze inne ich pozostałości ukryte w murach kamienic przy ulicy Kwiatkowskiego.
