Zamek w Kaliszu Pomorskim

Już w okresie wczesnego średniowiecza w Kaliszu Pomorskim znajdował się obronny gród. Został on zdobyty przez Bolesława Krzywoustego i włączony do dzielnicy wielkopolskiej. Nazwa „Nova Calis” pojawia się po raz pierwszy w dokumencie księcia poznańskiego Przemysła I w roku 1251. W XIII wieku następuje nowa lokacja miasta około 1,5 km  od dawnego grodu. Po śmierci księcia Przemysła II Kalisz Pomorski zostaje w roku 1303 opanowany przez Brandenburgię i przyłączony do Nowej Marchii. W celu utrzymania nowych zdobyczy terytorialnych, margrabiowie nadawali ziemię rodom rycerskim ze Starej Marchii, które na nowych włościach budowały swe zamki. Jednym z hojnie obdarowanych rodów byli Wedelowie. W roku 1336 Henryk von Wedel otrzymał przywilej budowy zamku w Kaliszu.

Do roku 1352 miasto zostało otoczone ceglano-kamiennymi murami wzmocnionymi otwartymi,  prostokątnymi basztami. Posiadało dwie bramy zachodnią Recką i wschodnią Kamienną. W płd-zach narożniku murów miejskich, na wysokiej skarpie nad doliną rzeki Drawicy, Wedelowie wznieśli swój zamek. Zbudowany z cegły na kamiennym fundamencie miał plan prostokąta o wymiarach 15×25 m. Prawdopodobnie była to jednopiętrowa podpiwniczona budowla w stylu gotyckim. Piwnice dostępne jedynie z wewnątrz, co wymuszał obronny charakter obiektu, służyły celom gospodarczym. Na parterze natomiast mieściły się najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia zamku, sala rycerska w południowej części i sala zimowa w północnej. Umieszczona pod salą zimową kuchnia posiadała własną studnię.

Dnia 2 września 1350 margrabia Ludwik nadaje Kalisz w lenno Henningowi von Wedel. W rękach rodu miasto pozostaje do roku 1408. Rosnący w siłę Zakon Krzyżacki w roku 1402 opanowuje tzw. Nową Marchię. Zapewnia to państwu krzyżackiemu możliwość otrzymywania posiłków z krajów Europy Zachodniej. Zamek w Kaliszu Pomorskim staje się siedzibą krzyżackiego wójta  Henryka von Güntersberg, a on sam  otrzymuje od mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena prawa lenne do miasta. W roku 1409 zamek zostaje zniszczony przez oddziały wielkopolskiego pospolitego ruszenia, podczas odwetowej wyprawy za krzyżacką rejzę na Wałcz. Podczas wojen pomiędzy Polską, a Zakonem Krzyżackim w latach 1411-1435 zamek w Kaliszu Pomorskim jest trzykrotnie zdobywany i niszczony. W czasie wyprawy husytów i wojsk polskich na ziemie zakonne, w roku 1433 jednostki polskie zajęły Kalisz Pomorski. Do roku 1435 stacjonowała w mieście polska załoga, która opuściła je na podstawie późniejszych układów. Odbudowa zamku po działaniach wojennych nastąpiła około roku 1450. W roku 1454 Kalisz został wykupiony od Krzyżaków i powraca do Brandenburgii.

W średniowieczu częstą zmorą miast, których zabudowa była w większości drewniana były pożary. Jeden z nich szczególnie groźny z roku 1577 zniszczył nie tylko miasto, ale także i zamek. Podczas odbudowy Güntersbergowie przebudowali zniszczoną gotycką budowlę w renesansową rezydencję. Budynek został nadbudowany o jedną kondygnację. W wyniku przebudowy zredukowaniu uległy cechy obronne zamku na rzecz walorów mieszkalnych.

W czasie wojny trzydziestoletnie w roku 1639 zamek splądrowały wojska szwedzkie. Jednak o wiele większe zniszczenia spowodowały dwa pożary z lat 1659 i 1683. W czasie odbudowy został przekształcony w barokową rezydencję. Dobudowane zostały dwa boczne skrzydła, dzięki czemu powstał reprezentacyjny pałacowy dziedziniec. W roku 1731 właścicielem zamku została rodzina von Goltzów. Po pożarze rezydencji w roku 1771 sprzedali cztery lata później wypalone ruiny Ludwikowi von Beansorbe. Nowy właściciel rozpoczął odbudowę od budynku głównego. W następnej kolejności odrestaurowane zostało ocalałe skrzydło południowe. Odbudowa przekształciła obiekt w pałac w stylu klasycyzmu. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina von Zulke. W roku 1945 pałac został spalony i doszczętnie zdewastowany. W latach 60-tych XX wieku rozebrane zostało skrzydło południowe.

Mimo podejmowania w latach 80-tych prób mających na celu odrestaurowania zbytku, dopiero w roku 2006 udało się rozpocząć prace. W lutym 2010 nastąpiło uroczyste otwarcie wyremontowanego obiektu. Podczas prac wyeksponowano odkryte w trakcie odbudowy fragmenty dawnego zamku Wedelów. Na parterze w jednej z sal zobaczyć można relikt średniowiecznej ściany. Również część piwnic ma jeszcze gotycki rodowód.